17 აქლემი და ფსიქოთერაპია

რა არის ფსიქოთერპია? იმის და მიუხედავად, რომ აი უკვე მეათე წელია ამა თუ იმ ფორმით ფსიქოლოგიურ კონსულტირებას ვეწევი, დღემდე არ მაქვს ზუსტი პასუხი ამ კითხვაზე. რათქმ,აუნდა არსებობს უამრავი თეორია და პრაქტიკული მეთოდი. მე ვიტყოდი საკმარისზე მეტიც კი, მაგრამ თვიოთოეული იმდენად განსხვავდება ერთმანეთისგან ან, ზოგ შემთხვევაში, წინააღმდეგობაშიც კი მოდის, რომ არჩევანის გაკეთება უსაშველო ხდება. ვითარებას ისიც ართულებს, რომ ნებისმიერი მეთოდი ნებისმიერ ადამიანთან არ მუშაობს. ზოგს უფრო რაციონალური, ზოგს კი სპონტანური, ქმედებაზე ორიენტიორებული მიდგომა ჭირდება. გარდა ამისა მეთოდის თავისებურება დამოკიდებულია თავად ფსიქოთერაპევტის პიროვნებაზეც. ნამდვილად ვერ მოვთხოვთ ცოცხალ, კომუნიკაბელურ ადამიანს დაჯდეს და ჩაატაროს ვთქვათ კლასიკური სახით კოგნიტური ფსიქოთერაპია ან ფსიქოანალიზი, რომელიც ხშირად რუტინულ „ქექვას“ მოიცავს კლიენტის აზრებსა და განცდებში.  ასევე ვერ მოვთხოვთ ინტროვერტ, რაციონალურად მოაზროვნე ფსიქოთერაპევტს, ჩაატაროს ფსიქოდრამატული სესია, რაც ძლიერ ემოციურ ჩართულობასა და მუდმივ კომუნიცირებას და ქმედებას გულისხმობს.

ხშირად გონიათ რომ ფსიქოლოგი მზა-მზარეულ რჩევებს იძლვბა, მაგრამ ეს იშვიათი გამონაკლისის გარდა ასე არაა. ფსიქოთერაპევტს მიყავს კლიენტი გარკვეულ დასკვნებამდე. ამასთან დაკავშირებით შემდეგი იგავი მახსენდება: იყო ორი მეზობელი. ერთ დღეს ერთერთ მათგანს საჭმელი გამოელია და მივიდა მეორესთან, რომელიც მეთევზე გახლდათ. სთხოვა მას თევზი. კეთილმა მეზობელმა რათქმაუნდა მისცა მას საჭმელად თევზი და მშვიდობით გაუშვა. მაგრამ მეორე დღეს ამ კაცს კვლავ მოშივდა და კვლავ თავის მეზობელს მიადგა. ამჯერადაც უწილადა კთილმა კაცმა თევზი, მაგრამ როდესაც იგივე მესამედ განმეორდა მეთევზემ იფიქრა: „ასე არ გამოვა, თუ ყოველდღე მომადგა ჩემი მეზობელი და თევზი მთხოვა, ასე მეც მშიერი დავრჩები და ისიც“-ო, გადაწყვიტა მოდი მასაც თევზაობას ვასწავლი და მაშინ თავად შეძლებს სარჩო-საბადებლის მოპოვებასო. მართლაც ასწავლა მეზობელს თევზის ჭერა და ამის შემდეგ ორივენი მშვიდობიანად ცხოვრობდნენ. ფსიქოთერაპიაც სწორედ ასეთი „თევზის ჭერის“ სწავლების პროცესია. ხშირად რთული, ზოგჯერ ადვილიც. მაგრამ ხშირად კლიენტი ჯიუტად მოითხოვს „თევზს“. ან ეშინია „წყლის“, არ იცის როგორ გამოუვა „თევზაობა“ და ა.შ. და რა ვქნათ ასეთ შემთხვევაში, როგორ ვასწავლოთ ადამიანს თევზის ჭერა?

აი ასეთ ფიქრებში ვიყავი, როდესაც ერთ საღამოს  მოვისმინე ფრანგი გეშტალტ-თერაპევტის ჟან მარი რობინის მიერ ტელე-გადაცემაში მოყოლილი, კიდევ ერთი იგავი, რომელიც ვფიქრობ, არსობრივად პირველის გაგრძელებაა:

 

ჟან მარი რობინი

ოჯახის უფროსმა სიკვდილის წინ თავისი სამი ვაჟი შეკრიბა და უთხრა: „ყველაფერს, რაც კი გამაჩნია, გიტოვებთ თქვენ!“ უნდა ითქვას რომ ამ კაცის მთელ ქონებას  17 აქლემიშეადგენდა. უფროსს მან უთხრა: შენ ჩემი ქონების ნახევარს გაძლევ. შუათანას მესამედს ხოლო უმცროსს კი ჩემი ქონების მეცხრედს დავუტოვებო.  

დაფიქრდნენ ძმები. 17 ხომ  ორზე არ იყოფა. მითუმეტეს ვერც მესამედს გამოიყვან და ვერც მეცხრედს. ბევრი იფიქრეს, ცნობილ მეცნიერებს, მათემატიკოსებს და ფილოსოფოსებსაც დაეკითხნენ. ვერავინ ვერაფერი ურჩია. პრობლემა გადაუწყვეტელი ჩანდა. ბოლოს როდესაც ძმებმა თითქმის ჩაიქნიეს ხელი ამ ამოცანის ამოხსნაზე მათ ერთი ბრძენი შემოხვდათ. ძმებმა მასაც გაუზიარეს თავისი რთული მდგომარეობა და რჩევა თხოვეს მას. „არ ვიცი როგორ შეიძლება 17 აქლემის ამგვარად დაყოფა“ უთხრა მათ ბრძენმა. „მაგრამ აი, ერთი აქლემი მყავს და შემიძლია ის მოგცეთო“. მართლაც ასე მოიქცა და შედეგად ძმებს 18 აქლემი აღმოჩნდათ. ახლა ყველაფერი ნათელი იყო. 18-ის ნახევარი ხომ ცხრაა, მესამედი 6 ხოლო მეცხრედი 2. ამგვარად შეძლეს ძმებმა მამის ქონების გაყოფა და ჰოი საოცრებავ! აღმოჩნდა, რომ მათ 17 აქლემი დაინაწილეს(9+6+2=17), ხოლო ერთი აქლემი ზედმეტი დარჩათ. ეს სწორედ იმ ბრძენის აქლემი იყო, ისიც შეჯდა მასზე და თავის გზაზე წავიდა.

აი ასე! ზოგჯერ ეს მეთვრამეტე აქლემი გვაკლია ხოლმე და სწორედ ესაა, რისი მოცემაც შეუძლია ფსიქოთერაპევტს კლიენტთან ურთიერთობის პროცესში. 

 

გოლტისი – ადამიანი გახსნილი გულით (დასასრული)

კამერაში თორმეტი კაცი იყო, ყველა მუსულმანი, მე მეცამეტე და ქრისტიანი. «ვერ შევეწყობით ვფიქრობ, მთლად უცხო ვარ მე აქ..» თვალებში ვუყურებ და ვხედავ, სულაც არ ვარ უცხო მათთვის. ისინი ყველანი ისეთივე სიკვდილმისჯილები არიან როგორც მე. ხოლო სიკვდილის წინაშე, ხომ იცით, ყველა თანაბრდება. და კიდევ შევამჩნიე რომ მათ შორის არცერთი არაა ნაძირალა. ყველას ღია, ნათელი თვალები აქვს. მართლაც ჩვეულებრივი ციხე არ არის ეს, უშიშროების სამმართველოს ეკუთვნის… ასე ვუყურებდით ერთმანეთს სადღაც ხუთი წუთის განმავლობაში. შემდეგ კი ვიგრძენი რომ მიმიღეს მომაკვდავთა გუნდში, თაცვისიანად მაღიარეს…
ერთი პატიმარი ოდესღაც ამერიკის საჰაერო ძალებში მუშაობდა, ამის გამო დაიჭირეს სწორედ.. ამ ადამიანმა კარგად იცოდა ინგლისური და მისი მეშვეობით ვესაუბრებოდი სხვებსაც. დაკითხვებს შორის დრო უამრავი გვქონდა, ასე რომ არამხოლოდ გავიცანით არამედ დავუმეგობრდით კიდევაც ერთმანეთს. ყველა ყვებოდა თავის ცხოვრებაზე. რატომ და როგორ მოხვდა აქ. ფაქტიურად ეს აღსარება იყო. ადამიანები ერთმანეთს აბარაბდნენ აღსარებებს, არაც მეჩეთი იყო არც ეკლესია, არც მოლა და არც მამაო.. ღმერთთან ურთიერთობის ყოველგვარი «ოფიციალური» არხების გარეშე.. ასე რომ სხვა არაფერი გვრჩებოდა გარდა გულიდან გულში გადაგვეცა ჩვენი აღსარებები. სხვათაშორის ესეც არანაკლებ პირდაპირი გზაა უფალთან ურთიერთობისა…
ვუსმენდი მათ და ვხვდებოდი, თითოეული მოყოლილი ამბავი ცალკე წიგნია.. ერთს ავადმყოფი მამა ჰყავს ავღანეთში, გადაწყვიტა საზღვარი გადაეკვეთა და მკურნალობისთვის ეშოვა ფული. მეორეს ავადმყოფი ცოლი ჰყავს, შვიდი შვილის დედაა, ესევე გადმოვიდა საზღვარს ფულის საშოვნელად. იყვნენ ისეთებიც რომელთაც ნარკოტიკები გადაჰქონდათ. ზოგი უბრალოდ გააბითურეს, ჩუმად ჩაუდეს … სხვები გაცნობიერებულად წავიდნენ დანაშაულზე, მაგრამ ისევ და ისევ გამოუვალობის გამო. მაგალითად იმისთვის რომ ფული ეშოვნათ სოფელში პროდუქტების მოსამარაგებლად. სხვები იარაღის შენახვისთვის დაიჭირეს. ვიღაცეები ემუქრებოდნენ, ოჯახს ამოგიწყვიტავთო. ისიც ადგა და იარაღი იყიდა, მაგ იარაღითვე დააკავეს. ყველაზე მეტად იმან გამაკვირვა რომ თავბედს არავინ იწყევლიდა. საკუთარ თავზე არ ფიქრობდნენ, იმაზე ღელავდნენ ახლობლებს რა დღე დაადგებოდათ მათი სიკვდილის შემდეგ. «რა ეშველება მამაჩემს? მას ხომ ჩემს გარდა არავინა ჰყავს?!..» «როგორ იქნება ჩემი ოჯახი ? ჩემს გარეშე ვერ გაიტანენ თავს..» ვიჯექით და ვლოცულობდით ცოდვების მოტევებისთვის, რადგან გადარჩენის იმედი აღარავის გვქონდა..
ისინი მუსულმანურად ლოცულობდნენ, მე ქრისტიანულად. ზოგჯერ თავს უხერხულადაც ვგრძნობდი. ისინი ღამის პირველ საათზე დილის ოთხ საათზე დგებოდნენ სალოცავად. მე როგორც ქრისტიანს ხომ მაგ დროს უფლება მაქვს მეძინოს. მათთან კი ყველაფერი სერიოზულადაა! ერთხელ ჩხუბიც კი ატყდა.. ვიღაცამ ყურანიდან არასწორად წარმოთქვა ფრაზა და დანარჩენები დაესივნენ. გაშველება მომიწია. მეუბნებიან: «გოლტის, მან ყურანის ტექსტი გადაასხვაფერა..» საპასუხოდ მთელი ლექცია წავუკითხე. ტექსტი რათქმაუნდა მნიშვნელოვანია მეთქი, მაგრამ მთავარია რომ ადამიანი ღმერთს გულით მიმართავდეს… «ის ხომ თქვენი ძმაა», ვეუბნები. «მერე რა რომ რაღაც ისე ვერ წარმოთქვა, ყველაზე მთავარს ხომ სწორად აკეთებს, ალაჰს მიმართავს თავისი გულის სიღრმიდან». ამან იმოქმედა მათზე, პატიება სთხოვეს მას…. და მეც მადლობას მიხდიდნენ რომ ჩავერიე და არ მივეცი საშუალება ადამიანური სახე დაეკარგათ.    
ერთი სიტყვით ყველაფერი კარგად იყო. გვაჭმევდნენ მსუყედ. კამერა სავსე იყო ჩირით, ნიგვზით, თხილით. ჭამე რამდენიც გინდა. პატივს სცემენ მათთან სიკვდილმისჯილებს. ალბათ ყველა კულტურაში ასეა. სიკვდილმისჯილი მაინც სიკვდილმისჯილია.

მაგრამ მე არ ვჭამდი. ორმოდან კამერაში რომ გადამიყვანეს, მივხვდი სიკვდილი აღარ ამცდებოდა და «მშრალად» დავიწყე შიმშილობა. მეტისმეტად მეშინოდა წამების. ასე კი სამი კვირა და შემდეგ კარგად იყავი.. ჩემი მეგობრები თავდაპირველად ძალიან შეწუხდნენ, მეხვეწებოდნენ მეჭამა. გოლტის, რატომ არ ჭამ, მოდი, ჭამეჩვენთან ერთად. გული გვტკივა ასეთს რომ გიყურებთ. მაგრამ მე მოუდრეკელი ვიყავი. «ძმანო» ვეუბნები. «მე მთიელი ვარ. ციხეში, ჩაკეტილობაში ვერ ვიცოცხლებ და არც არავის მივცემ უფლებას მტანჯოს, ნუ მეხვეწებით მაინც არაფერს შევჭამ და დავლევ, ჩაკეტილობაში ვერ ვძლებ. თუ კი სიკვდილი მიწერია, დაე თავისით, ბუნებრივად მოხდეს ეს, ჯალათის ცარევის გარეშე.. ამ მხრივ მაინც მინდა ვიყო თავისუფალი…» მათ ყველაფერი გაიგეს და აღარ მეხვეწებოდნენ ხოლმე.
როდესაც ვინმე გაჰყავდათ დაკითხვაზე, დანარჩენები ლოცულობდნენ, რომ მას შესძლებოდა წამების გადატანა.. თითოეულს შეეძლო მოეყოლა გულწრფელად თავისი ისტორია, მაგრამ ვინც ჰკითხავდა არ სჯეროდა მათი და ცდლობდნენ გაეგოთ «სიმართლე» – სახელები, შეხვედრის ადგილები, პაროლები.. საკუთარი გამოცდილებით ვიცოდი ეს, არც ჩემი არ სჯეროდათ.. ეტყობა ასე ფიქრობდნენ: «მოკვლით ყოველთვის მოვასწრებთ მათ მოკვლას, მაგრამ სანამ ცოცხლები არიან მაქსიმალურად უნდა გამოვწოვოთ ინფორმაცია…» და გვკითხავდნენ კიდეც.. იქედან ისეთ მდგომარეობაში ბრუნდებოდნენ, გული გვტკიოდა. მეც ისევე როგორც სხვები მძიმედ განვიცდიდი მეგობრის ტანჯვას და მეც ვლოცულობდი.. მაგრამ ჩემი ლოცვები ძნელად აღწევდა ღმერთამდე. ძალიან ძლიერნალოცი მუსულმანური ეგრეგორია იმ ადგილებში.. ქრისტიანული ლოცვა ძალიან რთულად აღწევს მასში.
ამისდამიუხედავად მაინც ვგრძნობდი სადღაც ზევიდან მოისწრაფოდა ჩემსკენ დამხმარე ძალა. და აი რაღაც მომენტში ვიგრძენი ეს ძალა – ფაქტიურად დავინახე ჩემი მფარველი ანგელოსის ხელი, რომელმაც გამოაღწია ჩემთან ისლამურ ეგრეგორში.. უცნაური შეგრძნება დამეუფლა. ვგრძნობდი ღვთის შეწევნას და მესმოდა როგორ მეჩურჩულებოდა ანგელოზი: «გოლტის, მშვიდად იყავი, ყველაფერი მაგრად იქნება..» მღელი ჩემი ცხოვრება გავიხსენე, ვუყვებოდი ბიჭებს ჩენი მოგზაურობების შესახებ, კარპატების, უკრაინის შესახებ, და იმ სულიერი გმირობების შესახებ, რომელთა მომსწრეც თავად გავხდი. პირდაღებულები მისმერნდნენ და მეუბნებოდნენ რომ არ სჯერათ ჩემი სიტუაციის გამოუვალობისა. «შეუძლებელია გოლტის რომღმერთმა ამ სიტუიაციაში მიგატოვოს, როდესაც მთელი შენი ცხოვრება ხელშიაყვანილი მოჰყავდი…» და მართლაც ჩემში რაღაც შეიცვალა..
დაღამდა და დავიძინე..

– და რათქმაუნდა შენი სიზმარი, ამჯერადაც ცხადი და წინასწარმეტყველური აღმოჩნდა.
– სწორედ რომ ასე იყო. ასე ვეურთიერთები მე სამყაროს, სიზმრისეული მდგომარეობის მეშვეობით.

– და რა დაგესიზმრა ამჯერად ?
– რომ ყველაფრის და მიუხედავად, ყოველგვარი ლოღიკის საომარი ვითარების მიუხედავადაც კი, ყველაფერი შეიცვლება.. და ჩემი გადარჩენის ნიშნი იქნება ფრინველი..

– რა ფრინველი? შენ ამბობ რომ იქ, კამერაში პატარა ფანჯარაც კი არ გქონდათ, საიდან მოხვდებოდა იქ ფრინველი?
– როგორ და, მომისმინეთ, გაიამბობთ..
ერთ დღესაც რატომღაც გადაწყვიტეს სასეირნოდ გავეყვანეთ ციხის მომცრო ეზოში. ალბათ იმისათვის რომ მორიგი დაკითხვების სერიის წინ აზრზე მოვსულიყავით, სუფთა ჰაერი ჩაგვეყლაპადა გავძლიერებულიყავით.. იმიტომ რომ თუ ადამიანი დასუსტებულია, მისი წამება მოუხერხებელი ხდება – წამდაუწუმ კარგავს გონებას. კორიდორში თვალახვეული მივყავდით, გარეთ რომ გავედით მოგვხსნეს სახევევები. დავინახე ციხის კედლებს მიღმა ხეების ტოტები, ლურჯი ცის ნაგლეჯი, მზის სხივები. ვერც კი აგღიწერთ რა ვიგრძენი იმ მომენტში. მე ხომ ისედაც სიგიჟემდე მიყვარს ბუნება, მზე, ცა, თავისუფლება… ახლა კი ორმოს და იმ სოროს შემდგომ წარმოიდგინეთ.. სიმშვიდემ დაისადგურა ჩემს სულში, სრული შინაგანი სიჩუმე და თანაბვრი უშფოთველობა. ეს ნებისმიერ სიხარულზე უფრო მეტია.
წრეზე დავდივარ და ჩემთვის ჩუმად ვლოცულობ. ვმადლობ ღმერთს რომ სიკვდილის წინ მაინც მანახა იმ სამყაროს ნაგლეჯი, რომელიც მე ასე მიყვარს.. და უცებ ვხედავ მოფრინავს ველური მტრედი, დაგვტრიალებს თავზე და ღუღუნებს, თითქოს რაღაცას გვეუბნება.. იქავე გამახსენდა ჩემი სიზმარი და მივხვდი, ეს რომ ნიშანი იყო.. და უცებ დიდმა სიხარულმა მომიცვა!.. მე ხომ ძალიან მიყვარს ველური მტრედები, კარგი ფრინველებია, კეთილი. კარპატებში ხშირად მოფრინავდნენ ჩემთან და მეღუღუნებოდნენ. ჩვენ ხომ ძელი მეგობრები ვართ… მომზადება დავიწყე, მივხვდი რომ სიტუაცია მალე შეიცვლება და ეს დემონის მორიგი ხრიკები კი არა, არამედ უკვე ღვთის ჭეშმარიტი შეწევნა იქნება. ჩემთვის უკვე სულერთი გახდა რა მელოდა წინ, სიკვდილი თუ სულიერი და ხორციელი ტანჯვა, ამას აღარ ჰქონდა მნიშვნელობა…
იმავე ღამეს მეორე ცადი სიზმარი ვნახე, რომელიც საერთოდ მთელი ამ ირანული ეპოპეის კულმინაცია გახდა. მესიზმრება პატარა ნათელი ღრუბელი. სწორედ ის რომელიც ბავშვობაში მოდიოდა ხოლმე ჩემთან და მეუბნება: „გოლტის, დღეს მოხდება სასწაული, მაგრამ შენ უნდა წარმოთქვა სიტყვები, რომლებიც დამარხული გაქვს შენს გულში. შენ უნდა გახსნა გული და დაკითხვაზე თქვა ყველაფერი რასაც ფიქრობ და გრძნობ ამ ადამიანების, მათი ქვეყნისა და რელიგიის მიმართ, უბრალოდ გახსენი გული და ისაუბრე შენი გულიდან წამოსული ხმით.“ ცოტახანში მოდის ჩემთან ტექსტი, მთელი ორმოცწუთიანი სიტყვა, რომრლიც უნდა წარმოვთქვა. მაგრამ ვხვდები ასევე, რომ ეს ტექსტი უბრალო სიტყვებისგან არ შედგება და თვითოეული ფრაზა მასში წარმოადგენს მაგიურ ფორმულას. და იმისათვის რომ ეს ფრაზები აღიქვან აუცილებელია ძალზე სწორი და უშვალო თარგმანი, რათა გადმოიცეს ის ინფორმაცია რომელიც „ჩაკერებულია“ ინტონაციასა და განწყობაში. ვეუბნები ჩემი მფარველი ანგელოსის ღრუბელს: „იმისთვის რომ ეს ყველაფერი გადავცე საჭიროა ძალზე ზუსტი თარგმანი. მე კი ისეთები მკითხავენ ხოლმე, რომლებსაც რუსულად ორი სიტყვის ერთმანეთზე მიბმა არ შეუძლიათ..“ საპასუხოდ მომივიდა ინფორმაცია რომ თარგმანთან დაკავშირებით ყველაფერი საუკეთესოდ აეწყობა, რომ იქნება გოგონა, რომელიც ყველაფერს ზუსტად და რაც მთავარია მთელი გულით გადათარგმნის. მთავარია რომ გავხსნა გული და იქედან ამოვიღო ტექსტი…

დილით ვიღვიძებ და ვუყვები ჩემს სიკვდილმისჯილებს სიზმარს. ისინი ერთიანად აღმფრთოვანდნენ, მეუბნებიან: „გოლტის, ეხლავე, სწრაფად ჩეიწერე ის სიტყვები!“ კარზე კაკუნი ატეხეს, თხოვენ მცველს რომ ფურცელი და კალამი მოიტანოს. ის სადღაც გაიქცა და მოიტანა ფანქარი და ფურცლის ნაგლეჯი. ვუყურებ ამ ნაგლეჯს და ვხვდები რომ ამაზე შემოკლებული თეზისების სახითაც კი ვერაფერს ჩავიწერ. ვგრძნობ თანდათან მავიწყდება სიზმარში მოსული სიტყვები, ვერაფერს ვუხერხებ თავს, წყდება ჩემს სიტყვასთან დამაკავშირებელი ძაფი. ამ დროს იღება კარი და დაკითხვაზე მიძახებენ…
– ეს კულმინაციის დასაწყისაია ხო?
– ჯერ არა,.. გავყავარ კორიდორში, დასაკითხ ოთახში მუხლებზე მაყენებენ სახით კედლისკენ. ყველაფერი ეს სტანდარტული პოცედურებია და უცებ მესმის ჩემს უკან უცხო ადამიანების ხმები. სამი მამაკაცი საუბრობს, არცერთ მათგანს მე არასდროს დავუკითხივარ. ხმის ტემბრი ვაჟკაცური აქვთ და თუ გამოთქმით ვიმსჯელებთ გაცილებით უფრო ინტელიგენტი ხალხი ჩანან ვიდრე ის ოპფიცრები, რომლებთანაც აქამდე მქონია შეხება. ენა არ ვიცი და ამიტომ არ მესმის რაზე ლაპარაკობენ, მაგრამ ძალზე „ნამდვილი“ ხმები აქვვთ, ეს ჭეშმარიტი მეომრების ხმებია, რომლებთანაც შესაძლებელია „გულიდან გულში“ საუბარი. მომეწონენ ისინი მე, პირველივე გაგონილი ბგერიდანვე. მაგრამ ურთიერთობის აწყობამდე ჯერ კიდევ შორია, მე ხომ მათთვის ამერიკელ;ი ჯაშუში, მტერი ვარ. ხოლო ასეთი ადამიანები მტერს არ ინდობენ და არანაირ კომპრომისზე მასთან არ წავლენ. ამავე დროს მივხვდი რომ სწორედ ესაა ის „სამეული“ რომელიც აქ სასამართლოს ცვლის, მათ უნდა გამოიტანონ საბოლოო განაჩენი, რომელიც შემდგომში აღარ გასაჩივრდება. უნდა როგორღაც ვაიძულო რომ მომისმინონ, მაგრამ როგორ?.. და ამ მომენტში ისინი თარჯიმნის მეშვეობით მომმართავენ. მესმის ახალგაზრდა ქალის სასიამოვნო ხმა, სუფთა რუსული გამოთქმით.. უცებ გული გამიშეშდა. გოგონა-თარიმანი! სწორედ ის რომელზედაც მეუბნებოდა ჩემი მფარველი ანგელოზი! ვეუბნები „გოგონა, შენი თავი უფალმა გამომიგზავნა, სიზმარი ვნახე – აუცილებლად უნდა წარმოვთქვა ჩემი გადამწყვეტი სიტყვა, რომრლიც დაახლოებით 40 წუთი გაგრძელდება, ამათმა უნდა მომისმინონ. მე ჩემი გულის სიღრმიდან ვილაპარაკებ და მივმართავ მათ გულებს. მე ხომ მათი მტერი არ ვარ, გინდაც ისინი მე მტრად მიმიჩნევდნენ.“ ამ დროს ირანელები ჩაერიენ, გაღიზიანებულები ითხოვდნენ რომ შეეწყვიტა ჩემთან რუსულად საუბარი და მხოლოდ მათი კითხვები და ჩემი პასუხები გადაეთარგმნა. მან გადაუთარგმნა მათ ჩემი ნათქვამი. ვიგრძენი როგორ მოიმათა მათამა გაღიზიანებამ. „რა სიტყვის წარმოთქმა? რა ორმოცი წეუთი? ჩვენ კითხვებს ვსვამთ ის კვპასუხობს, მორჩა და გათავდა!“ მაშინ ვუთხარი რომ ძალიან კარგად მესმის მათი. რომ დავარღვიე კანონი და მზადვარ ამისათვის დავისაჯო. ვთქვი რომ მზად ვარ სიკვდილისათვის, თვითონ სიკვდილისა არ მეშინია. მაგრამ არსებობს უმაღლესი კანონი, რომელიც ყველგან და ყოველთვის მოქმედებს პოლიტიკური შეხედულებების, რელიგიის თუ ეროვნების და მიუხედავად. ეს კანონი, გულის კანონია.. ეს არ იქნება ჩემი პირადი მიმართვა მათთადმი. მე სწორედ ამ უმაღლესი კანონის სახელით ვისაუბრებ. ამიტომ ვთხოვ რომ მომისმინონ. არ აქვს მნიშვნელობა რა განაჩენს გამომიტანენ მე პირადად, მაგრამ ჩემს ადგილას შეიძლება აღმოჩნდნენ ადამიანები რომლებიც ჩემს მსგავსად არაფარცუდს არ უსურვებენ ირანელ ხალხს. ისინი ვინც ადამიანებს ძმებად და დებად მიიჩნევს და უსურვებს მათ ქვეყანას აყვავებასა და ძლიერებას. და თუ ისინი ახლა მომისმენენ, შესაძლოა მომავალში უკეთ შეძლონ მტრებისა და პატიოსანი ადამიანმების გარჩევა ერთმანეთისაგან.
და მე დავიწყე საუბარი, სიტყვები რომლებიც თითქოს და დამვიწყებოდა თავისთავად მოედინებოდნენ ჩემი გულიდან. მსაჯულები დუმდნენ, ეს იყო მონოლოგი. მე ვსაუბრობდი, გოგონა თარჯიმანი კი თარგმნიდა..
დაახლოებით ორმოცი წუთი გავიდა. ყველაფერი რომ ამოვთქვი გავჩუმდი. ისინიც არ იღებდნენ ხმას. რამდენიმე წუთმა სრულ სიჩუმეში განვლო.. შემდეგ ერთმანეთში დაიწყეს მსჯელობა. ვიგრძენი რომ ხმებმა დაკარგეს უწინდელი სიმკაცრე, და თითქოს კიდევაც… გოგონა საეტრთოდ ატირდა და ტირილით მითხრა: „გოლტის, მგონი ყველაფერი კარგადაა..“
სადღაც ხუთი წუთი თათბირობდნენ. შემდეგ ერთერთმა, როგორც ჩანს უფროსმა, მომმართა. გოგონამ გადამითარგმნა: „იცი გოლტის, სასწაული მოხდა. შენმა სიტყვებმა საოცრად იმოქმედეს ჩვენს სულებსა და გულებზე. ბევრს არაფერს გეტყვით. შენ თავისუფალი ხარ.“ გოგონამ ეს რომ გადათარგმნა აქვითინდა. ისინი კი მეუბნებიან: „გოლტის, მიდი საკანში, წამიოიღე შენი ბარგი, დაემშვიდობე მეგობრებს. ჩვენ დაგელოდებით საბოლოო სიტყვისათვის.“ და ვგრძნობ რომ მხოლოდ გოგონა არ ტირის. ამ ვაჟკაც ხალხსაც უკანკალებდათ ხმები.

– შენ დაბრუნდი საკანში, უთხარი შენი გათავისუფლების ამბავი იქ მყოფებს. ალბათ ძალიან მძიმე იყო ამის გაგება მათთვის. შენ კი გიშვებენ, მაგრამ ისინი ხომ რჩებიან. ზოგი ალბათ დეპრესიაში ცავარდა, ვიღაც გაბოროთდებოდა, ვიღაცას შეშურდებოდა ალბათ.. არა?
– ო, აი ახლა კი მართლა კულმინაცია მოდის.
ესე იგი, გავყავარ კორიდორებით, იღება საკნის კარები… სწორედ ის ნანატრი წამი დადგა, რომლის გამოც ეს ყველაფერი შემემთხვა. ყველაზე მძაფრი განცდა ჩემს ცხოვრებაში.. ვიხსნი თვალებიდან სახვევს და ვხედავ თორმეტი კაცის გაბრწინებულ თვალებს,.. ისინი ყველაფერს მიხვდნენ, რომ მე გავიხსენენ ჩემი ტექსტი, რომ მე მომისმინეს და რომ მსაჯულებმა არამხოლოდ არ გამომიტანეს სასიკვდუილო განაჩენი, არამედ სრულებით უდანაშაულოდაც კი მცნეს.. ხუთი წუთი ვუყურებდით ერთმანეთს თვალებში. თვითოეულის სულში ჩავიხედე და ვერაფრი ამოვიკითხე უსაზღვრო სიხარულის გარდა ჩემი გათავისუფლების გამო.. არცერთს ოდნავადაც არ გაუვლია გულში ბოტოება ან შური ტუ დეპრესია. წარმოგიდგენიათ, ყველა მათგანს წამებით სიკვდილი ელოდა ხვალ, ზეგ, ერთ კვირაში თუ ერთ თვეში, ყოველ მათგანს ჟალათის დაუნდობელი ხელი ელოდათ… იცოდნენ რომ არავინ დაინდობდათ და ამის და მიუხედავად უხაროდად სრულიად უცხო ადამიანის, უცხო სჯულის აღმსარებლის გადარჩენა! შური კი არა გულისდაწყვეტის ნატამალიც კი არ ეტყობადო არცერთმათგანს! მე ამას თვალნათლივ ვხედავდი – აი რისთვის ვწირავმადლობას უფალს. სწორედ იმ წუთას მივხვდი რაშიცაა სიცოცხლის ჭეშმარიტება, გულის გზის ჭეშმარიტება. თავდადებული სიყვარულის ჭეშმარიტება, რომელსაც ელის ჩვენგან ღმერთი. თავი ვერ შევიკავე და თვალებიდან ცრემლი გადმომცვივდა… მათ კი იფიქრეს რომ ყველაფერი მოეჩვენათ და სინამდვილეში მე ისევ ისეთი სიკვდილმისჯილი ვარ როგორც თვითოეული მათგანი… თორმეტივეს სახეზე საოცარი გულაცრუება და შიში აღიბეჭდა. ერთმანეთში დაიწყეს რაღაცაზე ლაპარაკი, შემდეგ კი ჰკითხეს იმას რომელმაც ინგლისური კარგად იცოდა გოლტისმა რა ვერ გაიხსენა ტექსტი?! არ გაათავისუფლეს?! რატომ ტირის?“ მან გადმომითარგმნა, მე კი ვუპასუხე: „მე ყველაფერი კარგად მაქვს ძმებო, მაგრამ როგორ შემიძლია მიხაროდეს, როდესაც თქვენ აქ რჩებით? თქვენს სულებში ამოვიკითხე სიცოცხლის ჭეშმარიტება – სიხარული უცხო ტომის ადამიანის გადარჩენის გამო, მაშინ როდესაც თითოეული თქვენგანი განწირულია. აი რა ფარავს ჩემი გათავისუფლებით გამოწვეულ სიხარულს..“ უცებ იფეთქა კვლავ სიხარულის ტალღამ. მომცვივდნენ და მეხვეოდნენ, მექაჩებოდნენ. დაბალი ჭერი რომ არ ყოფილიყო ალბათ ხელში ამიყვანდნენ კიდეც. ეს საოცარი სულიერი სასწაული იყო. თვითოეული მათგანს საკუთარი გათავისუფლება არ გაახარებდა ასე! იქვე გამოიტანეს გადამალული საჭმელი, მთხოვდნენ მეჭამა მათთან ერთად, ასე ვთქვათ აღგვენიშნა ჩემი გადარჩენა. მაგრამ ვუხსნი რომ „მშრალი“ შიმშილობის მეცხრე დღეზე ლუკმა რომ ჩავიდო პირში თავისუფლება საერთოდ აღარ დამჭირდედება სავარაუდოდ. მხოლოდ რომელიღაცა ჩირი დავღეჭე და იქავე გადმოვაფურთხე. .. დამეთანხმნენ რომ მართლაც არ შეიძლება ჩემთვის ჭამა. ნუთუ იმისთვის გამათავისუფლეს რომ ნაწლავების გადახლართვით მოვკვდე. დავიწყეთ დამშვიდობება და ამ დროს გავიგონე სიტყვები რომელიც არასოდეს დამავიწყდება: „გოლტის შენი ღმერთი ჩვწენსაზე უფრო ძლიერი აღმოჩნდა. ილოცე მის წინაშე ჩვენი სულების გადასარჩენად.“ მე მათ შევპირდი ამას. კარზე დავაკაკუნე, თვალახვეული გამიყვანეს კორიდორში. ოთახში რომ შევედით, მომხსნეს სახვევი, ვხედავ მაგიდაზე ფული დევს. მეუბნებიან: „აი გოლტის შენი ფუი, რაც დაკავებისას აღმოგაჩნდა, გადაითვალე და ჩაიბარე.“ მე ვეუბნები: „ფული იქეთ იყოს, თქვენ მე სიცოცხლე და თავისუფლება მაჩუქეთ.“ არაო, არ გამოვა ასეო, გადაითვალე და წაიღეო, ცვენ შენი ფული არ გვჭირდებაო. მოკლედ ძალით გადამათვლევინეს ფული, არცერთი დოლარი არ იყო დაკარგული, ყველაფერი დამიბრუნეს. მეუბნებიან: „მანქანა მთლიანად დავშალეთ გასაჩხრეკად მაგრამ ვერაფერი ვიპოვეთ საეჭვო. აი ჩაიბარე გასაღები და გადაამოწმე ყველა საჩუქარი ადგილზეა თუ არა“ არადა ასამდე საჩუქარი მქონდა მანქანაში. არაფერი დაკარგულა. „ესეც შენი კამერა და ფოტოაპარატიო“ მეუბნებიან. ყველაზე მეტად იმან გამაკვირვა რომ ამოღებული ფირის ნაცვლად ზუსტად ისეთივე ცარიელი კასეტა მომცეს. სპეციალურად მაშხედში მაღაზიაში უყიდიათ. აი ასე..
არადა ხომ შეეძლოთ ყველაფერითავისთვის დაეტოვებინათ, მე კედელთან მივეცხრილე. მაგისთვის კიდევაც პრემიებს მიიღებდნენ. ესეც თქვენი მუსულმანები.. გახსნეს გულები უცხო სჯულის ადამიანის წინაშე, დაიჯერეს და პატიოსნად მოიქცნენ.. დამშვიდობებისას მივუტრიალდი და ვეუბნები: „ბიჭებო, კიდევ ორიოდე სიტყვა მინდა გითხრათ, ბევრ დროს არ წაგართმევთ ოღონდ უნდა ვთქვა.. მთელი გულით გეუბნებით და დამიჯერეთ როგორც ორიოდე საათიოს წინ დამიჯერეთ.“ და მოკლედ „კონსპექტურად“ მოვუყევი თორმეტივე ჩემი თანამეინახის ამბავი. სადღაც ოცი წუთი ვყვებოდი. მომისმინეს, მოითათბირეს და მეუბნებიან: „იცი, დღეს სასწაულების დღეა, მეორე სასწაული მოხდა – გაძლევთ შარიატის სიტყვას, რომ არცერთს არ დავსჯით სიკვდილის, ყველას საქმეს გასდავხედავთ, ზოგს გავუშვებთ, ზოგს მოუწევს პატიმრობის მოხდა, მაგრამ ყველანი ცოცხლები დარჩებიან.“ მე მჯეროდა მათი, გულწრფელად ამბობდნენამას. ასეთი ადამიანები ფუჭ სიტყვებს არ ისვრიან.. მე ვხედავდი მათ თვალებს. სამწუხაროდ ის ვეღარ ვნახე რა ამბავი ატყდა საკანში, როდესაც შეწყალება გამოაცხადეს…

– ეს იყო და ეს?
– თითქმის. ჩავჯექი „ჯიპში“ და კომპასით ვიკვლევ გზას, რადგან მათი საგზაო ნიშნებით ორიენტირება შეუძლებელია, მივიკვლევ გზას სირაქსისკენ. უკან გავიხედე და მანქანა მომდევს კუდში. გასაგებია გადაწყვიტეს „გავეცილებინე.“ უცებ ვხედავ ბენზინი არ მყოფნის. ადგილობრივი ფული არ მაქვს, ვერც ბანკში გადავახურდავებ დოლარებს, ვალუტუიით რომ ვიყიდო ბრნზინი დიდი შანსია ისევფ იქ მოვხვდე საიდანაც გამოვედი. „კუდი“ კი არ მცილდება. ბანკები უკვე დაკეტილია. ვხვდები რომ მაშხედში მომიწევს ღამის გატევა, რომ ფული კანონიერად გადავცვალო ხვალ დილით. რა აბსურდია! როგორ მოვითმინო ასეთი რამ ყველაფერი იმს შემდეგ რაც თავს გადამხდა? ვერაფრით მოვითმენ..
გავჩერდი ბენზინგასამართ სადგურთან გადავუხადე ათი დოლატი, თან ისე რომ არ ვუმუხთლო ადამიანს, ვეუბნები: „უკან მომდეენ სწრაფადვე დამალე ფული.‘ იმანაც დამალა. ჩაჯექი მანაქნაში და გავაგრძელე გზა.
ქალაქს რომ გავცდი ვხედავ მომცილდა თვალთვალი. ქალაქის საზღვრამდე მიმიყვანეს და უკან გაბრუნდნენ. მზის ჩასვლისას გავჩერდი იმ ადგილზე სადაც დამაკავეს, მზეს ავხედე, ჩავჯექი მანქანაში და გავემართე შირაქისკენ.  
– ბიჭები იქ ჯერ კიდევ გელოდებოდნენ?
– რათქმაუნდა. რახან თქვეს რომ დამიცდიდნენ, დამიოცადეს. ისეთი ადამიანები არ არიან რომ თქვან და არ გააკეთონ. შირაქში სასტუმროსთან მათი მანქანები ეყენა. ვკითხე მოსამსახურეს რომელ ნომერში იყვნენ გაჩერებულები. მივედი კართან, იქედან კი – „ბუ ბუ ბუ,“ რაღაცაზე საუბრობენ. ხმები ძალიან მოწყენილი აქვთ. ვაღებ კარს, შევდივარ და აქ ეს ამბავიც მთავრდება…

 

გოლტისი – ადამიანი გახსნილი გულით (გაგრძელება)

ბორანი ბანდრაბასში მიცურავდა, ეს ირანული საპოტო ქალაქია სპარსეთის ყურეში. ირკვევეა რომ ირანული კანონმდებლობით აუცილებელია მთელი ვიდეო და ფოტოაპარატურის დეკლარაციაში გატარება. ავსებ დეკლარაციას, გაძლევენ შესაბამის საბუთს, მთელს შენს ვიდეო და ფოტოაპარატურას ათავსებენ ყუთში და ლუქავენ, ქვეყნიდან გასვლისას კი, საზღვარზე უნდა წარუდგინო ეს ყუთი საბუთით. თუ ლუქი დაზიანებულია ცხრა წლით თავისუფლების აღკვეთა. თუ მხოლოდ ფოტოაპარატურა გაქვს შვიდი წელი. და თუ გადაღებული მასალა გიპოვნეეს დაუყოვნებლივ დაგაკავებენ. ხოლო თუ ფირზე აღმოჩნდება ერთი სამხედრო ობიექტი მაინც – სიკვდილით გსჯიან. სამხედრო ობიექტად კი ირანში ითვლება ნებისმიერი „ხელთქმნილი“ სამეურნეო დანიშნულების ობიექტი. მოგიხვდა კადრში გადამცემი ხაზის საყრდენი, ნება იბოზე და დადექი კედელთან დასახვრეტად. შემთხვევით პეიზაჟის გადაღებისას მოგიხვდა ლიანდაგების მონაკვეთი? კეთილი ინებე და ყულფში გაყავი თავი.. აი ასეთი უკომპრომისო ბიჭები არიან.
მაგრამ ეს დეტალები ჩვენ მოგვიანებით გავიგეთ. მაშინ ბაბრდაბასში კი გადავწყვიტე ჩემი ვიდეოაპარატუირა დეკლარაციაში არ გამეტარებინა და ზურგჩანთის ფსკერზე დავმალე კამერა და ფოტოაპარატი. მებაჟეებს კი ვუთხარი რომ აპარატურა არ გაგვაჩნია. აი ასე, მოვიტყუე.. არადა როგორ შემეძლო არ გადამეღო ირანი? ეს ხომ ძველი სპარსეთია, ისეთი უნიკალური ხედები როგორიც იქაა საერთოდ არსად არ არის.. დეგენერატი კი არ ვიყავი ქალაქებში გადამეღო, სადაც შესაძლოა პოლიციას წავწყდომოდი. გადავწყვიტე გადაღება მხოლოდ მაშინ დამეწყო, ველურ ბუნებაში რომ გავიდოდით. სანამ ჩვენი მანქანები განბაჟებას გადიოდნენ იძულებულები ვიყავით ბანდრაბასის სატუმროში ვმსხდარიყავით. ჩვენ დაგვარიგეს რომ სასტუმროდან გასვლის ნება არ გვაქვს და ამის პირობა წერილობითაც ჩამოგვართვეს. იმ დროს ირანში მართლაც ძალიზე მკაცრი კანონები იყო. მაგალითად ქუჩაში შორტებით და მაისურით რომ გაგევლო სამ წელს მიგისჯიდნენ.. როგორც იქნა მოგვცეს ჩვენი „ჯიპები“ არცერთს ნაკაწრიც კი არ ჰქონდა. ამან გაგვკვირვა, ჩვენ ხომ ვნახეთ როგორ აჰქონდათ მანქანები ბორანზე. მათთვის ერთი-ორი ნაკაწრი არაფერია და ჩვენთვის კი ეს იშვნელოვანია, ერთი ნაკაწრიც კი და მერე ძვირად უნდა გადაგვეხადა დამკვეთებისათვის. ჩვეულებრივი „ჯიპები“ კი არ იყო, „მაზდა მარვი“-ს ექსპერიმენტალური მოდელები, სპეციალურად შემუშავებული ზეშორი უგზოო ტრასებისთვის. თითო მანქანა 70 ათასი ღირდა.
რახან მანქანები წესრიგშია ესე იგი ღმერთი არ გვტოვებს და ყველაფერი კარგად იქნება. წინასწარმეტყველება უკანა პლანზე გადავიდა..
წინ კიდევ ერთი გამოცდა გველოდა, უნდა გაგვევლო ბანდრაბასის ცენტრალურ ქუჩაზე, რადგან შემოვლითი გზა არ არსებობდა. ეს ყველაზე მაგარი საავტომობილო თავგადასავალი იყო ჩემს ცხოვრებაში. შუქნიშნები არაა. ყველა მანქანა დაჭეჭყილია, ერთმანეთს გვერდებით და ბამპერებით ურტყამენ, და ეს ნორმად ითვლება.. ჩვენ კიდევ ერთი ნაკაწრი და ბევრი ფულის გადახდაც მოგვიწევს, მაგრამ არაფერია, გადავრჩით..
და აი ბოლოსდაბოლოს გავედით ბუნებაში. დაუვიწყარი მომენტი იყო მომაბეზრებელი ირანული ცივილიზაცია უკან მოვიტოვეთ, წინ კი საოცარი ველური ლანდშაფტებია. მზის ჩასვლა, სისხლისფრად შეღებილი სალი კლდები..

ახლოს რომ მივედით აღმოჩნდა მართლაც წითელი კლდეებია, მზის ჩასვლის გამო არა.. პირდაპირ მარსული პეიზაჟია, თაღები, სვეტები, რაღაც უცნაური ფიგურები. ზურგჩანთიდან ვიდეოკამერა ამოვიღე და გადაღება დავიწყე. მთებში შემოგვაღამდა. დილით რიჟრაჟი ფანტასტიური იყო: იასამნისფერი, მოშორებით კი შავი, თეთრი კლდეები. არსად მენახა ასეთი რამ..
ასე დაიწყო ჩვენი მოგზაურობა ამ საოცარ ქვეყანაში. მარშრუტი იმგვარად დავგეგმეთ რომ ნაკლებად შევხებიოდით ცივილიზაციას. შედეგად ჩვენი გზა გადიოდა სრულიად ველურ ადგილებში, სადაც გონიერ ცივილიზებულ ადამიანს ძალით ვერ შეაგდებ, სადაც სპეციალური აღჭურვილობისა და უნარების ფლობის გარეშე ვერც კი იმოზრავებ. იქ ისეთი რამეები ვნახეთ! წარმოუდგენელი პეიზაჟები იყო. ქარს კლდეები ნამდვილ ქანდაკებებად ექცია. წარმოუდგენელი სილამაზე იყო. და მეც ვიღებდი და ვიღებდი. ისეთი კინო გამოგვივიდა რომ..  ყველაფერი მკვდარი იყო. მხოლოდ მოშორებით დავინახეთ ჩიტები და მივხვდით რომ იქ ოაზისია. მოგზაურობის ბოლოს კი, შირაქის გზაზე, ნამდვილ ტორნადოს შევხვდით. მზის ჩასვლით განათბული უზარმაზარი ქარბორბალა – საოცარი სანახაობაა! თავიდან „ჯიპით“ დავსდევდი, მერე გადმოვხტი მანქანიდან. ისეთი კადრები იყო რომ!.. ერთი სიტყვით საფრთხეც კი დამავიწყდა. ბოლოს ესეთი დევნის ორი საათის შემდეგ ბიჭებმა მითხრეს, რომ ასე არ შეიძლება, რომ ეს სახიფათოა და რომ მე სრული შეშლილი ვარ. იმიტომ რომ ქარბორბალა საკმაოდ მოზრდილი იყო, შიგ უზარმახარი ქვები ჩიტებივით დაფრინავდნენ. ისეთი გუგუნი იდგა, უჰ!
მოკლედ როგორც იქნა შევწყვიტეთ ტორნადოსთან კატა-თაგვობანას თამაში და განვაგრძეთ გზა. გავიარეთ მაშხედი, უკანასკნელი მსხვილი ქალაქი, მოსაზღვრე შირაქამდე და უღელტეხილზე შევჩერდით.საღვრამდე 70 კილომეტრია დარჩენილი. „აი ხომ ხედავთ,“ ვეუბნები ბიჭებს. „სულ ცოტა დაგვრჩა, მე კიდე არ დამიჭირეს…“ ბიჭები წინ წავიდნენ მე კი დავრჩი უკანასკნელი კადრების გადასაღებათ. მზე ჩადიოდა უკვე. მანქანიდან გადმოვედი და ცხენების ჯოგს დავუწყწე გადაღება. უეცრად საიდანღაც პოლიციის მანქანა გამოჩნდა, შიგ ორნი ისხდნენ.. ამ უღელტეხილზე ალბათ ათ წელიწადში ერთხელ თუ შეხვდები ვინმეს, ახლა კი ჩემი „ჯიპთან“ ერთად კიდევ პოლიციის მანქანაც გამოჩნდა. დამინახეს და გაჩერდნენ. გადმოვიდა ერთი, იარაღი აქვს მომარჯვებული. „ვიდეო, ვიდეო“-ს გაიძახის. ავფუსფუსდი, ვიდეოკამერა ფოტოაპარატით შევცვალე. ვეუბნები ვიდეო-ვიდეო კი არა ფოტო-ფოტო მეთქი. არაფერი არ ჭრის. „ვიდეო“-ო, მორჩა და გათავდა. მივხვდი რომ ცუდ დღეში ვარ. რუსულად, ინგლისურად ვეუბნები: გთხოვ, მშვიდობით გამიშვი-თქო. ფული დავაძრე. ერთდოლარიენების შეკვრა მქონდა რესტორანში ჩაის ფულად დასატოვებელი. იმას ვუწვდი. თავიდან გაუბრწყინდა თვალები. ვიფიქრე გაჭრა მეთქი, მაგრამ შეკვრას რომ გადახედა და მიხვდა რაც იყო, გადაწყვიტა ეტყობა რომ ორდენი მეტი ღირს. თანაც მის თვალებს ვაკვირდებოდი გამუდმებით. მივხვდი რომ არც ფული და არც ორდენი არ აინტერესებდა. მთავარი იყო პროფესიული ვალი პირნათლად მოეხადა. ჯაშუში სამშობლოს მტერია, ამიტომაც უნდა დავაკავოთ..
ერთი სიტყვით დამაპატიმრა. ჩამიჯდა მანქანაში, იარაღი დამადო და წავედითო მეუბნება. ასე დაიწყო ახდენა ჩემმა ცხადმა კოშმარმა. მთლად წავხდი…

უღელტეხილზე ჩავდივართ, ვხედავ ბიჭები დგანან თავიანთ „ჯიპებთან,“ მელოდებიან. დამუხრუჭება დავაპირე, მაგრამ პოლიციელმა ამიკრძალა გაჩერება. იმის თქმა მაინც მოვასწარი რომ მიხდება-მეთქი სიზმარი. ისინიც ჩასხდნენ მანქანებში და გამოგვყვნენ. მივედით უახლოეს საჯარო ნაწეილში, იქ კი ეგრევე უშიშროების სამმართველოს დაუკავშირდნენ. დამიწყეს დაკითხვა, საიდან ჩამოხვდიო. თვალები ახვეული მქონდა. როგორც კი ნაწილის ტერიტორიაზე შედიხარ შავ სახვევს გიკეთებენ თვალზე. ასე რომ ვინ მიტარებდა დაკითხვას ვერ ვხედავდი. მაგრამ ხმაზე შევატყვე – პატრიოტია და ამერიკელ ჯაშუშს არ გაახარებს. უხეში დაკითხვა იყო, ზეწოლით, პროვოკაციებით.. რუსული კარგად იცოდა. მივხვდი ვერაფრით მოვრიგდებოდით.. გახსენი-მეთქი გული, ვეუბნები, დაინახე რომ არანაირი ჯაშუში არ ვარ და თქვენს ხალხისთვის ბოროტი არ მინდა. არაფერმა გაჭრა. „გარდა იმისა რომ ამერიკის დაზვერვის ცენტრალურ სამმართველოზე მუშაობ, მთელი მანქანა ნარკოტიკებით გაქვს გატენილიო“. ეს პროვოკაცია იყო. მე ხომ ვიციოდი რომ არანაირი ნარკოტიკი არ მქონდა მანქანაში, უბრალოდ მამოწმებდა. მხოლოდ ვიდეოკამერისთვის უკვე ცხრა წელი ზედ მქონდა. რა ნარკოტიკები?.. ეგ უკვე მეტისმეტია. მინიმუმ ოცი წელი. მე კი ექვსი თვეც მეყოფა ფეხების გასაფშეკად, სუფთა ჰაერის გარეშე ვერ ვცოცხლობ საერთოდ. თუმცა იმ მომენტისთვის ჯერ კიდევ არ აუხსნიათ რომ პრინციპში არც ისე და არც ასე არ მაცოცხლებდნენ. რადგანაც ჯაშუშად მივაჩნდი, თანაც ამერიკელად.. ხოლო ამერიკელ ჯაშუშს იმ წლებში პრინციპულად არ აცოცხლებდნენ. ვეუბნები რომ არა მაქვს არანაირი ნარკოტიკები. რომ არაა მართალი და ჯობია გული გასნას და დაინახოს რომ მე არ.. მართალია კინოს ვიღებდი, მაგრამ ეს ფირი მათ საოცარ ქვეყანაზე და საოცარ ადამიანებზეა. ნახე მეთქი ფირები და შენ თვითონაც ყველაფერს მიხვდები. არ შეიძლება ჩემი დაჭერა მხოლოდ იმიტომ რომ შენი სამშობლოს სილამაზის ფირზე აღბეჭდვა გადავწყვიტე. ბოლოს და ბოლოს დამიჯერა. დავინახე რომ გული გაეხსნა. მითხრა: „მჯერა შენი. ვხედავ რომ მართალი კაცი ხარ, პირადად მე მზად ვარ ეხლავე გაგიშვა, მაგრამ საქმე იმაშია რომ ინფორმაცია შენი დაკავების შესახებ უკვე გადავეცით ცენტრს და ახლა უნდა გადაგიყვანო მაშხედის ციხეში. იქ შენი საქმით ზემდგომი ინსტანციები დაკავდებიან. ამიტომაც არ შემიძლია შენი გაშვება. მეტისმეტად ძვირად დამიჯდება. ვნახე შენი ფირები, იქ მართლაც ბუნებაა აღბეჭდილი, მაგრამ ასევე არის სამი სამხედრო ობიექტი…“ ჩავფიქრდი, რა ობიექტები შეიძლებოდა ყოფილიყო.. იყო მომენტი როდესაც ავღანეთსა და ირანს შორის საზღვრის ახლოს გავდიოდით, საომარი მოქმედებების არეში. მაშინ დემონი მეჩურჩულებოდა: „შეხედე გოლტის, როგორი კადრებია, მიდი, გადაიღე..“ მაგრამ არ დავუჯერე და სწორიც ვქენი. ის რომ გადამეღო, ნამდვილად აღარაფერი მიშველიდა. კიდევ დავძაბე გონება, მაგრამ ვერაფერს ვიხსენებ. არანაირი ობიექტები არ გადამიღია, არც საომარი და არც არასაომარი. იქნებ თვითონვე ჩაამატეს მეთქი რაღაც ობიექტები რომ თავის დაძვრებნა ვერ შევძლო?.. ის კი მეუბნება: „აი ლიანდაგის მონაკვეთი, აქ კიდე მაღალი ძაბვის გადამცემი ბოძი ჩანს.“ „ჰმ“, მეთქი გამეცინა. „ეგ რანაირი ობიექტებია? ისე უბრალოდ პანორამულად მოხვდნენ კადრში. საერთო პეიზაჟის ანტროპოგენული დანამატებია..„ აი სწორედ მაშინ ამიხსნა, რომ საომარი ვითარებისას, ხოლო ირანში თითქმის მუდმივად საომარი ვითარებაა, ნებისმიერი სამეურნეო დანიშნულების ობიექტი იქცევა საომარ ობიექტთან, განსაკუტრებით კი ანტროპოგენული წარმოშობის. ამ ყველაფრის მიუხედავად გაგიშვებდიო, მეუბნება, მაგრამ ახალა უკანდასახევი გზა აღარ არისო, ბრძანება ბრძანებაა… მითუმეტეს საომარ ვითარებაში. „ერთადეერთი რაც შემიძლია შენთვის გავაკეთო, ესაა რომ ვთხოვო მძიმედ არ გაწამონ და სწაფადვე მოგკლან..“ აი ესა თქვა და მაშინ მივხვდი რომ მართლა ცუდათაა ჩემი საქმე. ციხეში ყოფნის არანაირ ვადებზე არ იყო საუბარი. ერთადერთი წყალობა იყო რომ არც ისე მძიმედ ვეწამებინე დაკითხვებისას და არც ისე მძიმე ხერხით მოვეკალი არსებული თორმეტი ნაირსახეობიდან, რომლითაც სიკვდილით სჯიდნენ ირანში. აი ასე.. და ამაში შემპირდა ის კაცი დახმარებას. თუმცა დანამდვილებით გარანტიებსაც ვერ მაძლევდა.. ეს პირდაპირვე ამიხსნა. მართლა ძალიან  შემეშინდა. „მადლობთ ძამაო“-მეთქი, აბა სხვა რა უნდა მეთქვა მისთვის?
ჭიშკარში რომ გამიყვანეს მცველმა ნება დამრთო, ორიოდე სიტყვით გამოვლაპარაკებოდი მეგობრებს და ახლობლებისთვის გადამეცა რამდენიმე სიტყვა. ამისთვის თხუთმეტი წუთი მომცეს. ვხედავდი, რომ ისიც ცუდად გრძნობდა თავს. აშკარად ნანობდა რომ ყველაფერი ასე სულელურად გამოვიდა..
სამი საათის განავლობაში სანამ მკითხავდნენ, ჩემს მეგობრებს მოესწროთ ადგილობრივ სამხედროებთან გამოლაპარაკება და უკვერ იცოდნენ რომ ჩემი ბედი გადაწყვეტილია. სიკვდილით დასჯის გარდა მსგავს სიტუაციაში სხვა არჩევანი არ იყო.. ეს მათ ენობრივი ბარიერის და მიუხედავად ერთმნიშნელოვნად და გასაგებად აუხსნეს..
მივედი ბიჭებთან, ირანელები შორიახლოს დგანან, ხელს არ გვიშლიან.. ბიჭები მეუბნებიან: „გოლტის, ვიცით ახლა რასაც გვიპასუხებ, მაგრამ ფეხებზე გვკიდია. ან დაგვეხმარები ან ნაბიჭვარი ხარ შე დამპალო ჩვენს თვალში და გიმტრობთ მთელი ცხოვრება. ესე იგი, ახლა ვთიშავთ მცველებს, ვსხდებით „ჯიპებში‘‘, და მივდივართ პირდაპირ შირაქისკენ. იქ უკვე თურქმენები არიან. ჩვენებია მაინც.“ ვხედავ რომ მტკიცედ აქვთ გადაწყვეტილი. თუმცა მათაც ესმით რომ უკეთეს შემთხვევაში ათასიდან ერთი შანსი გვაქვს. ირანელები ბევრნი არიან, სამხედრო ნაწილის ჭიშკართან ვდგავართ. ონდავ რაღაც ისე არ იქნება და ავტომატიანები დაგვადგებიან, წამში დაგვცხრილავენ. არადა ბიჭებს უთხრეს, რომ მათთან არანაირი პრეტენზიები არა აქვთ და შეუძლიათ განაგრძონ გზა. მათ კი ბოლომდე ბრძოლა გადაწყვიტეს.. „ერთი მაქნქანით გავაღწევთ,“იძახიან. „ორი ცალი დავტოვოთ. მერე შევაგროვებთ ფულს და გადავიხდით როგორღაც. ეგ სულერთია. მთავარია ახლა შენ სიკვდილისგან გიხსნათ.“ ვუხსნი რომ ათასიდან ერთი შანსი თუ გვაქვს, რომ ეს აბსურდული წამოწყებაა… „ასეც ვიცოდით,“ მეუბნებიან. „მაგრამ შენ თუ არ დაგვეხმარე, შე დამპალო სპეცნაზელო ამ ერთ შანსსაც ხელიდან გავუშვებთ.“ ვხედავ გამოსავალი არაა, ესენი თვითონვე უნდა გავთიშო, სანამ მოქმედება დაუწყიათ. არადა უკვე ირანელი სამხედროებისკენ იწევიან. არ მივეცი არაფრის გაკეთების საშუალება და რტყმა დავუწყე, ჩვენს შორის ჩხუბი ატყდა. ირანელები მოვარდნენ, ბორკილები დამადეს, თვალები ამიხვიეს.. ბიჭები მეუბნებიან: „ეს რა ქენი გოლტის, უკანასკნელ შანსზეც უარი თქვი. ესე ერთად მაინც ჩაგვხოცავდნენ. მადლობთ რომ შენს თავს ბოლომდე არ ღალატობ, გვიყვარხარ.„ მე კი ვპასუხობ, რომ პირიქით მე ვარ მადლობელი და არასდროს დავივიწყებ მათ მზადყოფნას სიცოცხლე გაეწირათ ჩემთვის. დამშვიდობებისას ბიჭებმა მითხრეს რომ შირაქში სასტუმროში დამელოდებოდნენ სანამ ცოცხალი არ დავბრუნდები ან სანამ ჩემს გვამს არ მისცემენ დასამარხად. შემდეგ ჩემივე „ჯიპით“ წამიყვანეს..

მანქანაში სამნი ვისხედით. საჭესთან გამომძიებელი იჯდა, სახელად აშხედი ერქვა. მის გვერდით მე ვზივარ თვალებახვეული და ბორკილები მიკეთია, უკან კი მცველი ავტომატით. აშხედმა ტქვა რომ სწრაფად უნდა ვიაროთ. თუ შუაღამწემდე ჩავაღწევთ მაშხედში, ის მორიგ გამომძიებელთან დალაპარაკებს შეძლებდა, რომელსაც უნდა დავეკითხე. მაშინ ის მე არ მაწამებდა და დაკითხვის შედეგებს იმგვარად ჩამოაყალიბებდა რომ ჩემთვის „არც ისე მაგრად და მტკივნეულად გამოეჭრათ ყელი..“ რადგან შუაღამემდე სწორედ აშხედის მეგობარი მორიგეობდა. იმ შემთხვევაში თუ ცვლის გადაბარებამდე ვერ ჩავაღწევდით ჯოჯოხეთური ტანჯვის გავლა მომიწევდა.. თვალები ახვეული მქონდა მაგრამ ვგრძნობდი რომ ის შეძლებისდაგვარად სწრაფად მიაქროლებდა მანქანას, იმდენად, რამდენადა ამის საშუალებას მთაში გამავალი გზა იძლეოდა.
სანამ მივდიოდით საუბარი გავაბით. ცხოვრებაზე, ქალებზე. მე მაოცებდა მათი დამოკიდებულება ქალისადმი. ისეთი შთაბეჭდილება მექმნებოდა რომ ისინი ქალებს არასრულფასოვან არსებებად თვლიან. რაღაც შინაური ცხოველების მსგავსად… ვთქვათ მგზავრობს ოჯახი მანქანით. კაცი წინ საჭესთან, გვერდით სავარძელი თავისუფალია, ხოლო ცოლები ბავშვებთან ერთად უკანა სავარძლებზე სხედან. ამავე დროს 40 გრადუსი სიცხეა. კაცს თავისუფლება და სუფთა ჰაერი სჭირდება, ქალებმა კი რაც აქვთ და როგორც შეუძლიათ ისე ისუნთქონ – ეგ უკვე მათი პრობლემებია… მე მოვუყევი, რომ ჩვენთან უკრაინაში ქალისადმი დამოკიდებულება სულ სხვაა – სათუთად, ნაზად და პატივისცემით ვექცევით ქალებს.
საერთოდ უკრაინის შესახებ მოვუყევი. მოკლედ დავმეგობრდით კიდევაც. უღელტეხილთან რომ მივედით მეუბნება: „გოლტის, შენ ჩრდილოელი კაცი ხარ, ყინულზე, თოვლში ტარება იცი, მოდი ბორკილებს მოგხსნი და შენ დაჯექი საჭესთან დრო რომ არ დავკარგოთ“ მომხსნა თვალსახვევი და ბორკილები, დამსვა საჭესთან და წავედით.. მიმყავს მანქანა და ვფიქრობ, ნუთუ ეს უფალმა მომცა შანსი? გვერდზე გამომძიებელი მიზის, ყურადღება მოდუნებული აქვს მთლად, უკან ავტომატიანიც მოეშვა.. საჭე მარჯვნივ, მანქანა ხევში გადავარდება, მე ამ დროს მანქანიდან გადავხტები, ღამე საზღვრამდეც მივირბენ, დღისით კიდე დავიმალები, ესეთ რამეს პირველად არ ვაკეთებ. შემდეგი ღამით კი თურქმენეთის საზღვარს გადავალ. ასე მხოლოდ ერთ მანქანას დავკარგავ და გადარჩენის შანსიც 90 პროცენთამდე მაქვს. თითქმის რომ სასწავლო სიტუაციაა… მაგრამ ვგრძნობ რაღაც აქ ისე არაა,.. გული არ მიშვრება.. მოვკლა ორი უდანაშაულო ადამიანი, რომელიც თავის პროფესიულ მოვალეობას ასრულებენ… თანაც ერთერთი მათგანი ჩემი ბედის შესამსუბუქებლად მიდის სამსახურეობრივი განაწესის მძიმე დარღვევაზე. ის მე მენდო, მე კი მას ხრამში ვჩეხავ. არასწორად გამოდის, გულისმიერად თუ მივუდგებით. ვხვდები რომ ეს სწორედ ის დემონი მაცდუნებს, სიზმარში რომ მეცხადებოდა…
ერთი სიტყვით განავაგდე ბოროტი ფიქრები და მივყვები გზას.. ახლა სხვა აზრი მოვიდა. რა სისულელეა! მართლაც რაში მჭირდება ამათი მოკვლა? აგერ გამომძიებელი გვერდში მიზის. მკვეთრად დავამუხრუჭებ, წინ წავარდება, უკნიდან ხელით მივარტყამ კეფაზე, გავთიშავ. ავტომატიანსაც ჯერ წინ წააგდებს, მერე ინერციით უკან გადააგდებ, კინკრიხოს მიარტყამს, გაითიშება. ვერც კი მიხვდებიან რა მოხდა.. სანამ გათიშულები ეგდებიან, შევკრავ და გზის პირას დავტოვებ. მანქანით კი უკვე დღესვე მივაღწევ საზღვრამდე.. არანაირი პრობლემა, ყველა ცოცხალია და მეტ-ნაკლებად ჯანმრთელიც.. მივდივართ აშხედი რაღაც კითხვებს მისვამს, მე კი ვზივარ და გამწარებით ვფიქრობ – რა მოვიმოქმედო? უღელტეხილზე კიდევ ერთი ნახევარი საათი მაინც ვიქნებით. უნდა როგორღაც გავბედო… მაგრამ რაღაც არის ამაში არასწორი, თავში ჩაარტყა ადამიანს, რომერლიც შენ გულით გენდო. არა, ვფიქრობ, არ ვიზამ.. განვედ სატანავ.. და მართლაც დაიხია დემონმა, შესუსტდა ეს აზრიც და გაქრა.
ახლა მესამე ვარიანტი გაჩნდა.
მართალია, ადამიანის ცემა არაა კარგი, მაგრამ შეხედე: დააყენე შენი თავი მის ადგილას. რომ დაგეჯერებინა ადამიანისთვის, რომელიც ჯაშუშად მიგაჩნდა და მას შენთვის ეთხოვა გაშვება. რას მოიმოქმედებდი? დაახლოებით ასე რომ მოემაერთა შენთვის: „გოლტის, შენ იცი მე არ ვარ ჯაშუში, შენ გადაწყვიტე შემიმსუბუქო ხვედრი, რომ მტკივნეული სიკვდილით არ მოვკვდე. მაგრამ იქნებ უბრალოდ მაჩუქო სიცოცხლე, გამიშვა..“ პირაპირ ასე რომ მოემართა შენთვის, შენ კი დანამდვილებით გცოდნოდა რომ არაა ის დამნაშავე. რომ არაა არანაირი ჯაშუში. გაუშვებდი?.. ახლა არ გეუბნები, ახლა შენ შენთვის ხარ, მაგრამ ადრე, როდესაც მსახურობდი, შენც იცი სად,.. მაშინ რას მოიმოქმედებდი?
რას ვიზამდი და გავუშვებდი. დანამდვილებით გავუშვებდი, და ისიც გამიშვებს. ამაში ეჭვიც არ მეპარება. რათქმაუნდა არაფერ კარგს ეს მას და მის ოჯახს არ მოუტანს. სამსახურს დანამდვილებით დაკარგავს. სავარაუდოდ რამდენიმე წლით ციხეში ჩასვამენ კიდეც., მაგრამ ეს ჩემთვის ხომ სიკვდილ-სიცოცხლის საქმეა. რა ჯობია/ მე მოვკვდე თუ მის ოჯახს არ მივაყენო ტანჯვა?.. ალბათ მთავარია მაინც რომ გადავრჩე. მე ხომ ექსტრემალურ პირობებში გადარჩენის სპეციალისტი ვარ და არა საკუთარი სიცოცხლის ფასად ქველმოქმედების გამწევი. მაგრამ აქაც პრინციპული საკითხია: გული.. ენა არ მიბრუნდება ვთხოვო ისეთი რამ რაც მას და მის ოჯახს ტანჯვას მოუტანს. ცოდვაში ჩავდგამ ფეხს.. რაღაც კარმის მსგავსია ეს. ხო..
მოკლედ აღარ ვთხოვე აღარაფერი, დემონი კი მეჩურჩულება: „სულელი ხარ გოლტის, მესამე შანსი ხელიდან გაუშვი. მორჩა გათავდა, სხვა შანსი აღარ გექნება.“ მაგრამ შინაგანად მაინც სიხარულს ვგრძნობ. ცხოვრების ყოველი მომენტი არჩევანის წინ გაყენებს.. გონებით კი თითქოს ვხვდები, ცუდათაა ჩემი საქმე, ყველა შემოთავაზებულ შანსზე უარი ვთქვი. მაგრამ გული მიგრძნობს: სწორედ მოვიქეცი. ყველაზე მთავარი არჩევანი, საკუთარი თავის არჩევანი მაინც სწორად გავაკეთე… მე ხომ დიდი ცოდვილი ვარ.. ათასი რამ ჩამიდენია.. მშვიდობიან დროშიც და იმ პერიოდშიც როდესაც უცხო მასწავლებლებს და მებრძოლებს ვერკინებოდი და „სპეცნაზშიც“ რომ ვმსახურობდი. აღარ მინდა ცოდვას ცოდვა დავამატო.. ასე რომ რაც იქნება იქნება. ღმერთი არ ცდება.
თხუთმეტი წუთით დავაგვიანეთ. აშხედის მეგობარი უკვე შეიცვალა და მორიგეობა ახალ გამომძიებელს გადაეცა. მას აშხედი ეღარაფერს გააწყობდა.. ხელი ჩამოვართვით და გადავეხვიეთ ერთმანეთს. აშხედი მეუბნება: „მორჩა გოლტის, მე უძლური ვარ ამ სიტუაციაში. ჩემგან ნუღარაფერს ელი. ახლა შენი ღმერთი შეგეწიოს.“

ჩამსვეს ნამდვილ ირანულ ციხეში. ჯერ ცალკე ზინდანში. სიკვდილმისჯილთა საკანში მერე გადამიყვანეს. ზინდანი ასეთი ორმოა, დაახლოებით რვა მეტრის სიღრმისა. გამხადეს მთლიანად. ერთადერთი ჯვარი არ მოუხსნიათ და თვალი, რომრლსაც ყველგან დავატარებ. ვზივარ ასე ორმოში. ხან წყალს ჩამომიშვებენ, ხანაც ცოტა საჭმელს. ხანაც დაკითხვებზე ამოვყავარ. დაკითხვებზე არაფერს მოგიყვებით, სასიამოვნო არაფერია. დაკითხვის ტერქნიკა მათთან შუასაუკუნეების შემდეგ დიდი არაფრით შეცვლილა. რომ მოგიყვეთ როგორ მკითხავდნენ, თქვენ მათზე მთლად წაგიხდებათ შთაბეჭდილება. არადა ისინი თავის ამბავში მართლები იყვნერნ. მე მათთვის ნაძირალა ვიყავი, მტრული ქვეყბის ჯაშუში. დაკითხვით კი მკითხავდნენ, როგორც ეხერხებოდათ ისე. მე ხომ მათთვის ამერიკელი დაზვერვის თანამშრომელი ვიყავი. რომელსაც დავალება ჰქონდა გადაეღო ლიანდაგები და გადამცემი ხზის ბოძი დივერსიების მოსაწყობად. ყველაფერი დანარჩენი, ბუნება, ხედები, ცხოველები ადამიანები, უბრალოდ კამუფლაჟი იყო.. ასე რომ მკითხავდნენ საკმაოდ მძიმედ. ხო.. კარგი არაფერია..
– ტექნიკური სიახლეების მხრივ თუ ჰქონდათ რამე?
– კი ჰქონდათ. მაგალითად კამერა-საყინულე. სხვათაშორის სწორედ ამ საყინულიას წყალობით გადამიყვანეს უფრო მისაღებ ადგილას სადაც მართლმორწმუნე დამნაშავეებს ათავსებენ.
ერთერთი დაკითხვისას ამიყვანეს და საყინულეში ჩამსვეს. მაისური და შარვალი კი მეცვა. ტემპერატურა – 20-30 გრადუსი იქნებოდა. მივხვდი რომ ვერაფერს გავაწყობდი, უნდა ვმჯდარიყავი იმ კამერაში იმდენხანს რამდენხანსაც ისინი მოისურვებდნენ. შევეგუე ამ აზრს და ლოცვა დავიწყე.. კარგად გავხდი, დამცხა კიდევაც. ისინი კი პატარა ფანჯრიდან მადევნებან თვალს. ვზივარ საყინულეში და წარმოვიდგენ რომ თავისუფალი ვარ, სადღაც ანტარქტიკაში ჩრდილოეთ პოლუსზე ვზივარ და მიხარია. სითბოს ვგრძნობ. კანიც კი არ ამბურძგვლია. იქედან რომ გამომიყვანეს პირველ რიგში მკითხეს: „რა იყო ეს? შენი ღმერთი?“ კი მეთქი, ვუპასუხე, სწორედასც რომ ჩემი ღმერთი იყო თქო.
ამის შემდეგ პატივისცემით დამიწყეს მოპყრობა და ორმოში აღარ ჩამსვეს. კარგია რომ მორწმუნე ხარო, მეუბნებიან. და გადამიყვანეს ლუქს-კამერაში სიკვდილმისჯილთათვის. გამიყვანეს კორიდორებით. იღება კარი და სახეში ისეთი შმორის სუნი მცემს, რომ მეტი არ შეიძლება. დავიღუპე თქო ვფიქრობ, იმ ორმოში სუფთა ჰაერი მაინც იყო, აქ კიდე მოიხუთები. ჩემთვის მძიმე ჰაერზე უარესი არაფერია. სახლში აივნის კარი ზამთარშიც კი ღია მაქვს ხოლმე. კარი მიიხურა. ვიხსნი თვალიდან სახვევს და ვხედავ რომ პატარა ოთახში ვარ, სოროს რომ უფრო ჰგავს ისეთში, არც ფანჯრებია და არც რაიმე სხვა სავენტილაციო მოწყობილობები. სუფთა ჰაერი კარს რომ აღებენ კორიდორიდან მაშინ შემოდის. სუნთქვა შეუძლებელია, ტავს გრძნობ თვზივით ცხელ ქვიშაზე რომ დააგდებენ. მივხვდი რომ წინ საშინერლი, ნელი სიკვდილი მელის. მომაწოდეს კარში ბამბის ქვეშსაგები, ბეტონის იატაკზე დასაწოლად და გავიდნენ. რა გაეწყობა, ამისთვისაც დიდი მადლობა..

(დასასრული იქნება…)

გოლტისი – ადამიანი გახსნილი გულით

და ჰრქუა: ამენ გეტყჳ თქუენ: უკუეთუ არა მოიქცეთ

 და იქმნნეთ, ვითარცა ყრმანი, ვერ შეხჳდეთ სასუფეველსა ცათასა.

(მათე; 18:3)

სულიერი ძიების გზაზე ერთერთი ჩემი აღმოჩენა იყო ვლადიმერ ვუკსტა, იგივე გოლტისი (Голтис) გამაჯანსაღებელი

Исцеляющий Импульс

პროგრამის “Исцеляющий Импульс” ავტორი. წარმოშობით უკრაინული კარპატებიდან. “სპეცნაზის” წევრი, სპოერტსმენი, ბოდიბილდერი, ექსტრემალი, ტრადიციული და ჩინური მედიცინის მცოდნე და პირველ რიგში მართლმადიდებელი მეომარი, როგორც მას უწოდებენ ხოლმე. მან 43 დღე იშიმშილა ატლანტის ოკეანის გადაცურვისას (აქედან 12 უწყლოდ). იმოგზაურა პოლუსიდან პოლუსზე თავის ჯგუფთან ერთად. იმყოფებოდა სიკვდილმისჯილთა საკანში საიდანაც სასწაულებრივად გამოვიდა ცოცხალი. მისი სისტემის ძირითადი ელემენტებია:

1. გახსნილი გული

2. ფიზიკური ვარჯიშების კომპლექსი

3. სწორი კვება

4. მარხვა და შიმშილობა

5. გაკაჟება

ყოველივე ამაზე (ფიზიკური ვარჯიშების გარდა) შეგიძლიათ წაიკითხოთ მის ოფიციალურ ვებ-საიტზე – www.goltis.info. აქ კი შემოგთავზებთ მის ინტერვიუს თარგმანს ქართულად, რომელსაც ასევე ქვია «გახსენი გული». ინტერვიუ დაიბეჭდა ჟურნალ «DZEN YOГА»-ში ა. სიდერსკის რედაქციით. სწორედ ამ ინტერვიუდან დაიწყო ინტერესი გოლტისისა და მისი საქმიანობის მიმართ.

ანდრეი სიდერსკი

ჩვენი მორიგი შეხვედრა გოლტისთან მკურნალთან, ექსტრემალურ პირობვებში გადრჩენის სპეციალისტთან და უნიკალური საავარჯიშო პროგრამის შემქმნელთან შედგა მისი ესპანეთიდან ჩამოსვლის შემდეგ, სადაც BBჩ-ს გადამღები ჯგუფი მუშაობდა დოკუმენტურ ფილმზე ექსტრემალური გამწმენდი შიმშილობის შესახებ. გამოცდილი ექიმების და ვიდეოკამერების 24 საათიანი თვალყურის დევნების ქვეშ გოლტისმა 43 დღე იშიმშილა აქედან 12 დღე უწყლოდ. ამის შესახებ ჩვენმა ჟურნალმა ვრცელი ვიდეომასალა შესთავაზა მკითხველს, ინტერვიუ კი სულ სხვა ამბის გამო ჩავწერეთ, თუმცა შიმშილობას ვერც აქ ავუარეთ გვერდი…
– ირანი, ქალაქი მაშხედი, უშიშროების სამმართველოს ციხე,  სიკვდილმისჯილთა საკანი… ბრალდება აშშ-ს აგენტობაში, განსაკუთრებულად მძიმე დაკითხვები… გასაგებია რომ ეს ყოველივე მძიმეა მოსაგონებლად, მაგრამ მაინც… როგორღაც ხომ გამოაღწიე იქედან ?…
– როგორც იტყვიან, რაც კი ხდება, ყველაფერი უკეთესობისკენაა.. ჩვენი ცხოვრება განსაცდელთა ჯაჭვია, რომლის შედეგიც ბოლოს გაცნობიერებაა. თუ შენ რაღაც გაუგებარი საოცრად ცუდი რამ გემართება, უაზრობაა ისეთი კითხვების დასმა როგორიცაა «რისთვის?», «რა დავაშავე?» რის გამო ? – აი სწორი კითხვა. ნებისმიერი განსაცდელი შენთვის მოცემული შანსია. ღმერთი არ გვსჯის, ის მხოლოდ საშუალებას გვაძლევს ახალი რამ ვისწავლოთ. მაშინ, 1997 წელს, სხვაგვარად რომ მივდგომოდი სიტუაციას მე და თქვენ ეხლა აქ არ ვისაუბრებდით. ნამდვილად გამოუვალი სიტუაცია იყო. ყოველშემთხვევაში, როგორც მოგვიანებით ამიხსნეს, ჩემს გარდა იქედან არავინ გამოუშვიათ ცოცხალი…
არა იმას არ ვამბობ რომ ეს იყო ერთადერთი შემთხვევა ჩემს ცხოვრებაში როდესაც სიკვდილ-სიცოცხლის ზღვარზე აღმოვჩნდი… სხვა რამეს ვამბობ… როდესაც ჩემს ცხოვრებაში ხდებოდა რაღაც ექსტრემალური, რაღაც რაც ითხოვდა ჩემგან სრულ მობილიზაციას აქ და ამჟამად, მთელი ჩემი სულიერი და ფიზიკური ძალების ჩადებას, მე ვმადლობდი ღმერთს, რომ ის არ მტოვებს და მაძლევს საშუალებას ვისწავლო. გადიოდა ერთი, ორი, ზოგჯერ ხუთი… ან თუნდაც შვიდი წელი და მე ვხვდებოდი რისთვის იყო საჭირო ის განსაცდელი. რისთვის გამატარა ღმერთმა ესა თუ ის კრიტიკული სიტუაცია…
თუმცა ვერ ვიტყვი რომ ყოველთვის ჰოლივუდურ გამძლეობას ვიჩენდი. აშკარა სულმოკლეობა ვცდილობდი არ დმეშვა, მაგრამ სასოწარკვეთილებაში კი ვვარდებოდი… როდესაც მივხვდი სადაც მოვხვდი, რომ არავინ არასდროს ამ საკნიდან ცოცხალი არ გასულა, რამდენადმე უჩვეულოდ ვიგრძენი თავი.. ვიფიქრე კიდეც: «ღმერთო, ნუთუ ამჯერად მიმატოვე?» მანამდე რაც გადამხდენოდა – ხერხემლის მოტეხილობა, შხამიანი ობობის ნაკბენი ჯუგლებში, გველის კბენა კალახარის უდაბნოში, ეს ყოველივე გასაგები იყო რისთვისაც, რომ რაღაც გამეცნობიერებინა, რაღაც მესწავლა, მაგრამ სიკვდილმისჯილთა საკანი ირანის უშიშროების სამმართველოს ციხეში?!
ეს არ მესმოდა. გამოსავალი არსად იყო. ახლა საით? ნუთუ იქით?! თუ?.. თუ რა?… ერთი სიტყვით გაურკვევლობაში ვიყავი. იქნებ ჩემი მისიაას ღირსეულად მოვკვდე? იქ ამის გაკეთება არც ისე იოლია. ისინი სიკვდილით დასჯის თორმეტ სხვადასხვა ხერხს მიმართავენ, ერთი მეორეზე «სასიამოვნოს»… თავიდან აცილების არანაირი შანსი არ არსებობს. განსაკუთრებით უცხოელის შემთხვევაში, რომელიც ყველაფერთან ერთად ჯაშუშადაც ითვლება… დამთავრებული საქმეა… ისინი ხომ მე ამერიკელ ჯაშუშად მთვლიდნენ, მთლად ცუდად იყო საქმე. უარესად ვერც კი წარმოიდგენდა კაცი… თავიდან იმის იმედი მაინც მქონდა რომ სიტყვას შემაწევდა ვინმე, დიდხანს და მტკივნეულად რომ არ ვეწამებინე, როგორც ამერიკელ ჯაშუშს შეეფერება. მაგრამ ამის იმედი მალევე დამეკარგა. მოკლედ, საიდან ამეღო ძალები რათა ღირსეულად მოვმკვდარიყავი, ძირითადად ამ ამოცანაზე ვიტეხდი თავს დაკითხვებს შორის… იმიტომ რომ დაკითვებზე მაგის თავი აღარ მქონდა… იცით როგორ მშურდა სტალინურ გულაგებში ნაწვალები ხალხის? ისინი მშობლიურ მიწაზე მაინც აწამეს… ერთმორწმუნეთა შორის. ინდუისტები ან ბუდისტები რომ ყოფილიყვნენ შედარებით ადვილი იქნებოდა, მაგრამ ჩემს გარშემო მხოლოდ მუსულმანები იყვნენ. სრულიად უცხო მსოფმხედველობის მქონე ხალხი. უფრო უცხონი ჩვენთვის, ვიდრე ჩინელები ან კორეელები. მე მომიწია მესწავლა, როგორ მიმეღო ეს ადამიანები, ისეთებად როგორებიც ისინი იყვნენ. მე ხომ სრულიად მარტო ვიყავი. აბსოლუტურ უმრავლესობას ისინი წამოადგენდნენ. არა, ნამდვილად თეთრი შურით მშუირდა იმათი ვინც სტალინის ბანაკებში იჯდა. მათ გარშემო მათი თანამოძმეები იყვნენ, შესაძლოა ეს არც იყო მათთვის დიდი ნუგეში. მე კი ეს დამამშვიდებდა, ცოტათი მაინც… მოკლედ უსუსურ ბავშვად ვგრძნობდი თავს. არა, ფრინველად რომელსაც ფრთები ფესვიანად ამოგლიჯეს…
მაგრამ… თუ ნებისმიერ ბედისწერას ღებულობ და დარწმუნებული ხარ, რომ ყველაფერს უკეთესობისკენ მიყავხარ, თუ უმძიმესი სიტუაციის და მიუხედავად არ განიკითხავ ღმერთს, მაშინ ყოვერლთვის იპოვნი სწორ გზას… მთავარია გულის ხმას დაუგდო ყური და მიჰყვე მას.  და მაშინ ხდება «ჩვეულებრივი სასწაული». შვიდმა წერლიწადმა განვლო სანამ მივხვდი რისთვისაც ვიჯექი სიკვდილმისჯილთა საკანში და რატომ გამოვედი იქედან ცოცხალი.
– და რატომ ?
– იმისთვის რომ წიგნი დამეწერა. ლამაზი, კეთილი წიგნი სარწმუნოებაზე, სიყვარულზე, სულიერ ძალასა და გულის ხმაზე… სიკვდილ მისჯილის ამბავი, ძირითად ხაზად გასდევს ამ წიგნს, რომლის ფონზეც იშლება მოთხრობა სხვადასხვა ადამიანებისა და მოვლენების შესახებ.
– სახელწოდება თუ მოიფიქრე? თუ ამას შემდეგ აპირებ?

– არა, შემდეგ არა. სათაური უკვე მაქვს. სიზმარში მოვიდა: «სიკვდილმისჯილის აღსარება». ის რასაც ადამიანი სიკვდილ-სიცოცხლის ზღვარზე განიცდის ნამდვილ გულახდილობას წარმოადფგენს. «ყველანი მარტო ვკვდებით..» საკუთარ თავთან განმარტოვებით. ეს სულის დიალოგია ღმერთთან. ყოველდღიური გონი წყნარდება. შინაგანი ფუსფუსი წყდება. რჩება მხოლოდ სულიერი არსი და ღმერთი. სიჩუმეში. უხმო დიალოგი სიცარიელეში. უფრო სწორედ ღმერთის მონოლოგი შენში. სიკვდილმისჯილთა საკანში ყოფნისას თავიდან ვიაზრებდი ჩემს ცხოვრების ყოველ წამს.
მზად ვიყავი წამებით მოვმკვდარიყავი. ვფიქრობდი რომ ესაა იმ მშვენიერი ცხოვრების საზღაური, რომელშიც მე არცერთ დეტალს არ შევცვლიდი. ჩემი სული აღსავსე იყო ღვცთისადმი მადლიერებით, იმისდათვის რომ მან ასეთი მშვენიერი ცხოვრება გამატარა.

გოლტისი

– იქნებ მოყვე თანმიმდევრობით, როგორ მოხვდი შენ, მშვიდობიანი მოგზაური, ირანის უშიშროების სამმართველოს ციხეში. თანაც სიკვდილმისჯილთა საკანში, ამერიკელი ჯაშუშის რანგში ?.. როდესმე თუ იყავი მართლაც ამერიკის ჯაშუში ?
– ამერიკის არ ვყოფილვარ. თუმცა არც საბჭოთა არ ვიყავი. უფრო სწორედ საბჭოთა მოქალაქე კი ვიყავი, მაგრამ ჯაშუშობა არ მარგუნა ღმერთმა.. თავიდან რომ დავიწყოპთ, ყველაფერი ისევე იყო, როგორც გველის კბენის შემთხვევაში, ანუ ყველაფერი ცხადი სიზმრიდან დაიწყყო. სიზმარში მომივიდა ინფორმაცია რომ ირანში სიკვდილმისჯილთა საკანში აღმოვჩნდებოდი.
– რა, ესევე დაგესიზმრა, ირანი, ირანელი ხალხი, ციხე, დაკითხვები?
– არა, «ვიდეორიგი» სხვაგვარი იყო, მაგრამ შევძელი გამეშიფრა რასაც მოასწავლებდა ის. და «არსებითმა შინაარსმა» «გამიყვანა» სწორედ ასე სასიხარულო ასოციაციებზე: ირანი, ციხე, სიკვდილმისჯილთა საკანი…  სასიამოვნო ასოციაციური ჯაჭვი გამოვიდა, მართალია მეტისმეტად მოკლე გამოდგა, მაგრამ შთაბეჭდილება მაინც მოახდინა ჩემზე.
– და როგორი იყო შენი ცვხადი სიზმრის «ვიდეორიგი»?
–  საშინელება იყო. ხის ყუთში ვიწექი და ვხვდებოდი რომ ცოცხლად დამმარხეს. გასაგები იქბნებოდა კუბო რომ ყოფიოლიყო, მაგრამ არა, ყუთი იყო, ყუთიც არა, უფრო უჯრას წაგავდა. კუბოში კიდე ადვილია, დაწექი, ხელები, ფეხები გაშალე და მოკვდი მშვიდად და წყნარად. აქ კიდე მთლად მოხრილი ვიწექი, სამადგადაკეცილი. სხეული მთლად დამიბუჟდა, ვეღარ ვსუნთაქვდი. უკვე ვიხრჩობი, სიზმარში და ვხვდები რომ არანაირი გამოსავალი არაა. ერთადერთი რაც დამრჩენია ესაა ღირსეულად მ,ოვკვდე. ვწევარ და ღმერთს ვევედრები მომცეს ძალა რათა ეს შევძლო. ვიწექი და ვევედრებოდი ღმერთს, სიტყვებს სულის სიღრმეში ვპოულობდი, ძირითადი პრობლემა სულიერ ტანჯვაში იყო და არა ფიზიკურ დისკომფორტში.
ამასთან ერთად კიდე დემონი გამომეცხდა და მეუბნება «მორჩა, გამოგიჭირეთ! ახლა გამუიდმებით უნდა იტანჯო. ეს ჯერ კიდევ არაფერია, აი როდესაც ხელს მოგკიდებთ იქ, სიკვდილის შემდეგ, მერე ნახავ».
და აი მაშინ უკვე მართლა შემეშინდა. ესე არასდროს შემშინებია.. მძინავს და ვგრძნობ შიშს, რომლისგანაც შეიძლება მართლაც სული გააფრთხო. თუმცა უცნაური შიში კი იყო. მეშინოდა არა საკუთრივ ეშმაკისა ან იმ სიტუაციისა რომელშიც აღმოვჩნდი, არამედ საკუთარი სისუსტეების, ჩადენილი ცოდვების და იმ გამოცდებისა, რომლ;ების გავლაც ვერ მოვახერხე.. მაშინ მივხვდი რომ არაფერია ანტისამყაროში მოხვედრაზე უარესი. იქიდან ვერაფრით დააღწევ თავს. იქ სული ვერ იარსებებს. აი ტანჯვა სადაა, თანაც სამარადისო ტყანჯვა.
სიზმარში ვლოცულობდი უფლის წინაშე და ვაღიარებდი ჩემს ცოდვებს. ვიცოდი, მქონდა კიდევ დრო, იმისთვის რომ მეთქვა: «უფალო, ყოველთვის არ მიცხოვრია შენი მცნებებით, ბევრ განსაცდელს ვერ გავუძელი, სუსტი ვარ, და მაპატიე ღმერთო ის უსჯულოებანი, რომლებიც ჩადენილი მაქვს ჩემი ცხოვრების განმავლობაში». ეს იყო სიკვდილმისჯილის აღსაარება.. და სწორედ ამ ათღსარებამ შეიტანა გარდატეხა ჩემს სიზმარში. დემონი გაუჩინარდა, მე კი ძალა ვიგრძენი. თავდაპირველად ჩემს შიგნით.
შემდეგ მოვიდა გარეგანი ძალაც. ვიღაც იყო ჩემს გვერდში და თქვა.. არა კი არ თქვა, გაიფიქრა.. არა არც გაიფიქრა.. მოკლედ ფიქრისა და სიტყვების გარეშეც ყველაფერი გასაგები იყო. შინაარსი კი დაახლოებით ასეთი ჰქონდა: «აი გოლტის, მადლობა შენ სარწმუნოებისთვისა და აღსარებისთვის და თუ შენს ცხოვრებაში იქნება მძიმე განსაცდელები, მადლობდე უფალს, რადგან ეს არსებითად ყველაზე მნიშვნელოვანი მომენტებია». დაახლოებით ასე…
– ანუ თითქოს დაშვება იყო შენზე.. და შემდეგ?
– შემდეგ გამეღვიძა. კარპატებში, სახლში.. მოდით არაფერს გეტყვით არც იმ ადგილზე და არც იმ სახლზე. კარპატებშია ის, ეს საკმარისია..
– რატომ არ იტყვი?

– ჩემთვის ეს ერთერთი მთავარი ძალის ადგილია პლანეტაზე. სამივე ჩვენთაგანისთვის, ვინც ირანის ამბებში ვმონაწილეობდით. ჩვენ შიმშილობის კურსს გავდიოდით მთებში, შემდეგ ჩამოვედით ბარში და ამ სახლს გადავაწყდით შემთხვევით. არა, შემთხვევით ასეთი რამეები არ ხადება. ჩვენ ინტუიტიურად გავედით ამ ადგილზე.. იქ ადამიანები ისევე ცხოვრობენ როგორც სამასი-ოთხასი წლის წინათ. იქ ყველაფერი სრულიად ფანტასტიურია.. მზის ამოსვლა, დილის ბურუსი მთის წყაროზე, ბალახწებისა და ყვავილების მრავალფეროვნება.. როდესაც პირველად დავინახე ეს ადგილი მივხვდი რომ ის „ჩემია“. ისე ერთადეერთი და განუმეორებელი ადგილი, სადაც როდესღაც სამუდამოდ დავრჩები. იმ სიზმრიდან ათი წლის შემდეგ, მეგობრებმა ვიყიდეთ ის ადგილი, ნაკვეთი ძველთა-ძველი სახლის უკან. ასე რომ ის ადგილი ახლა მართლაც ჩვენია. იმედი მაქვს ღმერთი არ დაუშვებს ჩემს სიკვდილს რომელიმე მოგზაურობის დროს სამშობლოდან მოშორებით და ყველაფერი სწორედ ისე გამოვა როგორც მე მაშინ ვნახე, როდესაც პირველად მოვხვდი იქ.. როდესმე მე დავუბრუნდები ჩემს ადგილს და დავრჩები იქ სამუდამოდ.

– ღმერთმა ქნას.. ესე იგი იღვიძებ და?..

– ხო, იმის გამო გამეთღვიძა რომ ბებერი გუცული ხორბლის ღერით მიღიტინებდა ლოყაზე. და მეუბნება“გოლტის, ადექი, მზეს შევეგებოთ, ჩიტები საოცრად ჭიკჭიკებენ, წამოდი მოვუსმინოთ, თორემ მზე რომ ამოვა მერე გაჩუმდებიან.“
გამომეღვიძა, დაინახა ბაბუმ რომ უხასიათოდ ვარ, ბრძენი, ხანდაზმული გუცული იყო, ყველაფერს ხედავდა და გრძნობდა. მეკითხება: „გოლტის, რა გჭირს? რა დაგემართა?“
მოვუყევი მთლიანად სიზმარი და ავუხსენი რას ნიშნავდა იგი: ირანი, ციხე, სიკვდილმისჯილთა საკანი..
ბაბუამ ყურადღებით მომისმინა და მეუბნება: „ღვთის ნებაა ყოველივე. მთავარია, ყველაფერი მთელი შენი გულით და გულის ნებით მიიღო, მაშინ რომც დაიღუპო მაინც ყველაფერი კარგად იქნება.“
იცით, მე გამუიდმებით ვაანალიზებ.. რაც არ უნდა შემემთხვეს, ყოველთვის ვცდილობ გავარკვიო და გავაცნობიერო რისთვის მოხდა ეს.. მოვიტეხე ხერხემალი და ოთხ წელიწადში მივხვდი – ეს იმისთვის რომ შემდეგ საკუთარი რეაბილიტაციისთვის შემუშავებული მეთოდით მემკურნალა ინვალიდ ბავშვებისათვის, რომლებზეც მედიკოსებს დიდი ხანია ჩაქნეული ჰქონდათ ხელი. გველმა მიკბინა, ასევე გასაგებია – იმისტვის რომ მივმხდარიყავი: იქაც კი სადაც არ არის ექიმი, არც უბრალოდ წყალი, შესაძლებელია გადარჩე, თუ კი საკუთარი გულის ხმას ისმენ და დასაპყრობად კი არ მიდიხარ, არამედ შესასწავლად და მისაღებად.. ხო, და ირანული ციხის შემთხვევაში კი არ მესმოდა რისთვის იყო ეს. სანამ არ მომაფიქრდა რომ წიგნი უნდა დავწერო. ძირითადი შინაარსი კი აი ასეთია: არ აქვს მნიშვნელობა შენს კანის ფერს, არც რელიგიას, თუნდაც სრული ათეისტი იყო, მაგრამ მთავარია შენი გულის ხმას მისდიო, ასეთ შემთხვევაში არასდროს დარჩები მარტო. კომუნისტი რომელიც მკერდით სათოფურს გადაეფარა, მუსულმანი, რომელმაც ამერიკელი ჯაშუში დაიჭირა, ბუშმენი, რომელმაც საერთოდ არ იცის რა არის ეკლესია და ვინ არის ღმერთი, ყველანი ერთნაირად ახლოს არიან უფალთან, თუ ისინი ცხოვრობენ ისე, როგორც მათ გული კარნახობთ.
აი შეხედეთ, მე გადავრჩი, მხოლოდ იმიტომ რომ „სამეულს“ (ეს მათთან დაახლოებით ჩვენებური სტალინური სასამართლოს მსგავსია) ჩემი გულიდან მივმართე. მათ მიიღეს ეს ინფორმაცია და არ ჩაიკეტნენ.. არადა შეეძლოთ ხელი ჩაექნიათ ჩემს ნათქვამზე. მათ დიდი ჯილდო ერგებოდათ ჯაშუშის განადგურებისთვის, დააწინაურებდნენ კიდეც. მათი რომ მომისმინეს, და გულით გამიგეს უკვე დიდებული საქციელი იყო! დიდი სულიერი ძალისხმევა დასჭირდათ ამისთვის. მათ შემდეგ მოუწევდათ ხელმძღვანელობისთვის აეხსნათ, რატომ არ დასაჯეს სიკვდილით ჯაშუში, არამედ პირიქით გაათავისუფლეს.. იქ კი სიმკაცრეა, არავინ არავის ხათრს არ გაუწევს, თავისიანსაც კი, თუ დააშავა.. განსაკუთრებით მოსაზღვრე რეგიონებში, იქ გამუდმებით საომარი ვითარებაა.. არ ხარ მართალი – კედელთან მიგაყენებან და დაგხვრეტენ.. სულ ესაა საომარი დროის სასამართლო წესი.. ამის და მიუხედავად ამ ხალხმა გააკეთე თავისი არჩევანი, ერჩივნათ  პრობლემები გასჩენოდათ, ოღონდ უდანაშაულო კაცი არ მოეკლათ თუმცა ვიმეორებ, ჩემი სიკვდილით დასჯა მათ ყველა კუთხით წაადგებოდათ.
ხო.. მაგრამ იმ დილით კარპატებში რომ გავიღვიძე ეს ყველაფერი ჯერ არც ვიცოდი. საკუთრივ ამბავი კი იმით დაიწყო რომ მე ჩემ ორ მეგობართან საშა კამაროვსა და საშა ხავრიუზოვს ფრიად მომგებიანი საქმე შემოგვთავაზეს: ჩამოგვეყვანა ომანიდან სამი მსხვილი „ჯიპი.“ სამივენი მოგზაურები ვართ და ასეთი შემოთავაზება ჩვენთვის ოცნებაა. ერთადერთი „მაგრამ“ არსებობდა – ირანი. მოვუყევი ბიჭებს ჩემი სიზმრის შესახებ. „კარგი რა გოლტის,“ მითხრეს. „ნუ წავალთ ირანის გზით სირიისა და იორდანიის გავლით ჩამოვიყვანოთ, იქაც მაგარი ადგილებია ფოტო- და ვიდეოგადაღებისთვის.“ ასეც გადაწყდა. და აი ომანში ჩავედით.
ვიყიდეთ „ჯიპები“, ყველაფერი წესრიგშია, შეგვიძლია ახლა სახლისკენ გავემგზავროთ. ბიჭებმა ტრანზიტული ვიზების გაფორმება დაიწყეს სიირიასა და იორდანიისთვის. იორდანელები დამყოლები აღმოჩდნენ და აი სირიელები კი გაჯიუტდნენ, არფრით არ გვაძლევენ ვიზას. ათასგვარი მიდგომა ვცადეთ, ორი კვირა გავატარეთ უშედეგოდ. სირიისკენ გზა დახშული იყო.
ბოლოს და ბოლოს მე თვითონვე ავდექი და შევთავაზე, ყველაფერზე მიგვეფურთხებინა და ირანით წავსულიყავით. მართლაც და რისთვის უნდა ჩავესვი ციხეში? და მითუმეტეს კიდე სიკვდილმისჯილთა საკანში.. მანქანები ოფიციალუადაა ნაყიდი, დოკუმენტები წესრიგშია, მე თვითონ უაღრესად კანონმორჩილი და პრინციპულად უკონფლიქტო ადამიანი ვარ.. ვფიქრობ, უნდა შევამოწმო მეთქი. იქნებ და სულაც არ იყო ის სიზმარი ცხადი, ან თუ ცხადი იყო, არ მჯერა მე ასეთი აბსოლუტური ბედისწერის. ყოველთვის შეიძლება რაიმეს შეცვლა. ასე ვფიქრობდი მე. ბიჭებმა პირობა ჩამომართვეს არსად, არავითარ შემთხვევაში არ შევსულიყავი კონფლიქტში. საზოგადოებრივი წესრიგი არ დამერღვია და ირანული ხელისუფლების წარმომადგენლებისთვის არანაირი ეჭვის საბაბი არ მიმეცა.. ერთი სიტყვით გავემგზავრეთ ირანში..

ვიყიდეთ ბილეთები ირანულ ბორანზე ჩავტვირთეთ მანქანები და მივცურავთ. თვალში იქავე მომხვდა სააგიტაციო პლაკატი ირანის პრეზიდენტის სიტყვებით: „მოვუწოდებ თვითოეულ ირანელს ებრძოლოს ურწმუნოებს.“ მხიარული დასაწყისია..
(გაგრძელება იქნება…)

თანამედროვე ფასიქოანალიზის ჰუმანისტური მოტივები

ოქტომბრის თვის ბოლოს მომიწია გერმანელი და ფინელი ფსიქოანალიტიკოსების – ჰორსტ კეხელესა და ლეო კოვარსკის ტრენინგ-სემინარზე დასწრება. თავიდანვე მეც და ჩემი მეგობარი და კოლეგაც, რომელთანაც ერთად ვესწრებოდი ამ სემინარს საკმაოდ სკეპტიკურად ვიყავით განწყობილები ფსიქოანალიზისადმი. საერთოდ არ მიყვარს კლასიკური ფსიქოანალიზი თავისი ფროიდისტული მიდგომით, რომელიც ზედმეტად სვამს ადამიანს ჩარჩოებში და ქცევის მკაცრად განსაზღვრულ მოტივებს აწებებს მას. წინასწარ მოწოდებული კლინიკური შემთხვევის (ე.წ. “კეისის”) გაცნობისას ორივეს, მეც და ჩემს მეგობარსაც დაგვებადა შეგრძნება თითქოს თერაპევტი პაციენტთან ურთიერთობისას თავადვე იგონებს გარკვეულ ინტერპრეტაციებს და შემდეგ აჯერებს პაციენტს მათ ჭეშმარიტებაში. ეს გავდა ძაღლს რომელიც საკუთარ კუდს დასდევს. სხვაგვარი იყო ფინელი ფსიოქოანალიტიკოსის ბატონი იკონენის სტატია, რომელიც ჩამოგვიტანა ლეო კოვარსკიმ. ის სავსე იყო ადამიანურობით. სწორედ იმ ჰუმანური პრინციპებით რომელიც ესოდენ მომხიბლავია ჰუმანისტურ ფსიქოთერაპიაში. ვიზუალური განსხვავებაც კი ნათელი იყო ბატონ ჰორსტსა და ლეოს შორის. ჰორსტ კეხელე ტიპიური გერმანული, მკაცრი გარეგნობის გამხდარი მამაკაცი, თითქოს “ნაცრისფერი”, ბნელი იერით, ხოლო ლეო ტიპიურად სლავური, წვეროსანი, თბილი, სავსე სახე ჰქონდა.

ჰორსტ კეხელე

სწორედ ამ “ჰუმანისტურ ჩანართებზე” მინდა გავაკეთო აქცენტი ამ პოსტში. ლეომ ლექცია იმით დაიწყო რომ გაიხსენა თუ როგორი იმედგაცრუებული იყო იგი, როდესაც საფუძვლიანად ჩაუღრმაბვდა ფსიქოანალიზს და აღმოაჩინა რომ ის პრაქტიკულად უსარგებლო იყო. ყოველშემთხვევაში თავისი კლასიკური სახით. მან გადაწყვიტა კიდეც თავი დაენებებინა ფსიქოანალიზისთვის, მაგრამ შემდგომ თავისი ხელმძღვანელისა და უფროსი მეგობრის პენტი იკონენის მოსაზრებებს გაეცნო და შეცვალა თავისი თავდაპირველი მოსაზრება. იკონენიც ხედავდა ფსიქოანალიზში შექმნილ კრიზისს, რომელიც მას მშრალმა ინტერპრეტაციებმა მოუტანა. თუმცა დაინახა ის დადებითი მახერეებიც რომელიც უთუოდ აქვს ფსიქოანალიზსს. კერძოდ ის რომ ფსიქოანალიტიკური პროცედურა ეხმარება ადამიანს უკეთ შეიცნოს საკუთარი თავი. ნათლად დაინახოს თავისი სუსტი წერტილები და მათ გასამაგრებლად იზრუნოს. გარდა ამისა თანამედროვე ფსიქოანალიზში შემოვიდა ადამიანური ურთიერთობის, ინტერპერსონალური ელემენტი, რამაც უფრო ბუნებრივი გახადა იგი.ჩემს ადრინდელ პოსტში “პროცესზე ორიენტირებული ფსიქოთერაპია” ვწერდი რომ ფსიქოთერაპიაში მნიშვნელობა აქვს არა იმდენად შინაარს, ანუ იმას თუ რაზე საუბრობენ ექიმი და პაციენტი, არამედ პროცესს, ანუ იმას თუ რას გვეუნება ეს საუბარი მათ ურთიერთობაზე, რა ხდება მათ შორის ემოციურ დონეზე, ფარული ქვეგრძნობების (ქვეტექსტების მსგავსად) ზეგავლენით. სწორედ ამგვარი პროცესის ელემენტები შემოიტანა ლეომ ფსიქოანალიზში. თუმცა იგი მთელი სემინარის განმავლობაში ამტკიცებდა რომ მნიშვნელობა აქვს ინტერპრეტაციებს, ამ ინტერპრეტაციებთან დაკავშირებული ძირითადი სიახლე იყო ის რომ ინტერპრეტირების პროცესში ხდება გამოცდილების გაზიარება თეტრაპევტსა და პაციწენტს შორის, ანუ განცდები რომლებიც ესოდენ მტკივნეული იყო აქამდე პაციენტისთვის და რომელთაც ის არავის, მათ შორის საკუთარ თავსაც არ უზიარებდა, ახლა, გაზიარების საშუალებით, თერაპევტის კუთვნილებაც ხდება. თერაპევტი იღებს პაციენტის ტვირთის ნაწილს და თვითონვე ეზიდება მას. ლეოს აზრით სწორედ ასეთ გაზიარებას შეიძლება ეწოდოს ჭეშმარიტი გაცნობიერება. აქ მან რუსული თერმინი “сознание” გამოიყენა. მართლაც, დავაკვირდეთ:  «со – знание» ეს სიტყვა პირდაპირი მნიშვნელობით შეიძლება ითარგმნოს როგორც “თანა-ცოდნა”. ამგვარი თანა-ცოდნის ანუ კვლავ მართებული თერმინი რომ ვიხმაროთ, გაცნობიერების შედეგად პაციენტის თვალსაწიერი ფართოვდება. პრობლემის ცალსახა შეფასებები ქრება და შემოდის თერაპევტის თვალთახედვაც, პაციენტი ღებულობს გარკვეულ უკუკავშირს ამ მტკივნეულ საკითხთან დაკავშირებით, რომელიც მას აქამდე არ გააჩნდა. სწორედ ეს ქმნის შემდგომში ცვლილების წინაპირობას. უნებურად გაგახსენდება ნოდარ დუმბაძის “მარადისობის კანონი”.

ადამიანთაშორის ურთიერთობებზე აქცენტი მთლიანად ფსიქოანალიტიკურ თეორიაზეც აისახა. თუმცა ძირითადი ელემენტები იგივე დარჩა (ეგო, სუპერ ეგო და იდი), მაგრამ თეორიის არსი მკვეთრად შეიცვალა. კერძოდ, თუ აქამდე, ფროიდის დროიდან მოყოლებული, აქცენტი კეთდებოდა დრაივების თეორიაზე,ანუ იმაზე რომ ადამიანის ქცევას აკონტროლებენ “იდში” არსებული სექსუალური და აგრესიული, სასიკვდილო მოთხოვნილებები (ეროსი და თანატოსი). ახლა მათი ადგილი მიჯაჭვულობის თეორიამ (attachment theory) დაიკავა. ამ თეორიის თანახმად მნიშვნელობა აქვს არა ფარულ, გაუცნობიერებელ, ფიზიოლოგიურ მოთხოვნილებებს, არამედ უფრო იმ ურთიერთობებს რომლებიც ჩვენ გვიყალიბდება ბავშვობიდან ჩვენთვის ემოციურად მნიშვნელოვან ადამიანებთან: მშობლებთან, და-ძმებთან, მასწავლებლებთან, აღმზრდელწებთან. ამგვარ ემოციურად მნიშვნელოვან ადამიანებს ფსიქოლოგიაში “მნიშვნელოვან სხვებს” (significant others) უწოდებენ. ის ქცევისა და ურთიერთობის მოდელი და სტერეოტიპი რაც ამ ადამიანებთან გვიმუშავდება შემდეგ გამოგვყვება ხოლმე მთელი ცხოვრების განმავლობაში. სწორედ ეს მოდელი გვმართავს და განაპირობებას ჩვენს ქცევას მომავალში. ლეომ საინტერესო სქემა შემოგვთავაზა, რომელიც ასახავს პიროვნერბის დინამიურ აგებულებას, სტრუქტურას ამგვარი ინტერპერსონალური კომპონენტის გათვალისწინებით:

ლეოს მიერ შემოთავაზებული მოდელი

კლასიკურ თერმინ “იდის” (Id) მაგივრად ლეო ხმარობს თერმინს Soma, ეს ქვეცნობიერის ის სიღმისეუილი პლასტია სადაც ინსტინქტები ბატონობენ. იქნება ეს საკვებთან დაკავშირებული, სექსუალური, ძილის მოთხოვნილებასთან დაკავშირებული თუ სხვა ინსტინქტები. გარკვეულ დონეზე ისინი მართლაც მართავენ ადამიანს თუმცა მათ გადამწყვეტი როლი არ აქვთ. სომადან წამოსული იმპულსები გადის psyche-ს, ანუ ფროიდის თერმინოლოგიით ეგოს და პიროვნება იწყებს ამ მოთხოვნილების დაკმაყოფილების გზების ძიებას. ამისთვიოს კი ბუნებრივია საჭიროა გარემო ანუ გარეგანი ობიექტები (external objects). სწორედ აქ იმალება მთავარი მომენტი. იმის და მიხედვით თუ რა რეაქციასა და უკუკავშირს მიიღებს ადამიანი გარემოდან ყასლიბდება მისთვის დამახასიათებელი ქცევის ტიპი. ის სწავლობას თუ რა გზებით შეიძლება მიაღწიოს იმას რაც სურს. გარშემომყოფებთან როგორი ურთიერთობის საფუძველზე. მაგრამ აქვე შემოდის კიდევ ერთი ელემენტი ე.წ. შინაგანი ობიექტები (internal objects), რომლებიც სქემაზე ზემოთ ლურჯადაა გამოსახული. ეს ის წარმოდგენები და ემოციური რეაქციებია რომლებსაც ჩვენ ვსწავლობთ გარშემომყოფებისგან. თანდათანობით ზღვარი ქრება და ხდება პიროვნების მიერ ამ წარმოდგენებისა და ემოციური რეაქციების გაშინაგნება. ის მათ უკვე აღარ აღიქვამს როგორც რაიმე უცხოს. ეს შინაგანი ობიექტებიც ზემოქმედებენ ადამიანის ქცევაზე. მაგალითად, ოჯახის ფსიქოლოგიაში ცნობილია ფაქტი, რომ ნებისმიერ ადამიანს გაუცნობიერებლად გადააქვს თავის ოჯახურ ურთიერთობაში ის ქცევითი და ემოციური რეაგირების სტერეოტიპები, რომლებსაც ადგილი ჰქონდა თავად მის ოჯახში. მაგალითად, გოგონა, რომელიც ხედავს რომ დედა ყოველთვის თავს ხრის მამის წინაშე და ყველაფერს უთმობს მას, დიდი შანსია მომავალში თავის მეუღლესთანაც ასეთნაირად მოიქცეს. კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი საკითხი მდგომარეობს იმაში, რომ მნიშვნელოვან სხვებთან ურთრიერთობისას ადამიანს უყალიბდება გარკვეული წარმოდგენა საკუთარ თავზე, ანუ როგორც ამას სოციალურ ფსიქოლოგიაში ეძახიან – მე-კონცეფცია. და აქ ვითარდება აგრეთვე შინაგანი კონფლიქტი, იმას შორის თუ როგორია ადამიანი ბუნებრივად, სინამდვილეში და როგორად ხედავენ, ან უნდათ რომ ხედავდნენ, მას სხვები. ამ უკანასკნელ შემთხვევაში პიროვნებას უვითარდება ე.წ. ცრუ-მე (false self). თუ ადამიანი ხელმძღვანელობს ამ ცრუ-მეთი ის საოცარ სულიერ დისკომფორტს იქმნის, რადგანაც სინამდვილეში სულ სხვაგვარია და უწევს სხვების დასანახად იყოს სხვანაირი, თავისი ბუნებრივი მდგომარეობისგან განსხვავებული. ყველაზე ცუდი ასეთ დროს არის ის რომ ადამიანი ხშირად ვერც კი ხვდება ამგვარი ცრუ-მეს არსებობას და ეს ყოველივე თავის ჭეშმარიტ მე-დ მიაჩნია. ფსიქოთერაპიის პროცესში ხშირად ვამჩნევ ხოლმე როგორ ეწინააღმდეგება პაციენტი თავის ცრუ-მესთან, თავისივე შექმნილ ილუზიებთან გამშორებას იმის გამო რომ მიაჩნია თითქოს ეს მისი ჭეშმარიტი ბუნებაა და ეშინია მისი დაკარგვის, ჰგონია რომ ამით მთლიანად საკუთარ თავს დაკაგავს. არადა ნამდვილად საკუთარი თავი უკვე დიდი ხანია რაც დაკარგული აქვს და ამას ვერც კი ხვდება. ასეთივე “ილუზორული წარმონაქმნია” ჩვენი წარმოდგენა სხვებზე (ეს კომპონენტი სამწუხაროდ სქემაზე არაა გამოსახული, მაგრამ ის მდებარეობს პსყცჰესა და გარე ობიექტებს შორის). ხშირად ჩვენ გგვგონია რომ ვიცნობთ ადამიანს, მაგრამ სინამდვილეში ეს მისი ცრუ-მეა ან კიდევ ჩვენს მიერ მასში დანახული ის თვისებები რომლებიც გვინდა რომ დავინახოთ. ასეთი ურთიერთობა ძალიან გავს გაფუჭებულ ტელეფონს. ხშირად გვიყვარდება ან ვმეგობრობთ, ვურთიერთობთ ადამიანებთან იმის გამო რომ დარწმუნებულები ვართ თითქოს ისინი გარკვეული თვისებებით არიან დაჯილდოვებულნი, ისეთები არიან როგორებიც ჩვენ გვჭირდება, მაგრამ სინამდვილეში ჩვენ თავადვე ვქმნით ამგვარ “ფანტომებს” ჩვენი დამოკიდებულებით და შემდეგ ვიჯერებთ მათ არსებობას. ფაქტიურად გამოდის რომ ასეთ დროს ადამიანი უფრო საკუთარ წარმოსახვას ეურთიერთება ვიდრე რეალურე ადამიანს. ჯერ კიდევ თუ არ ვცდები სოკრატე ამბობდა “შეიცან თავი შენი”-ო და დღესაც მანდ ვართ. რაც უფრო უკეთ ვიცნობთ საკუთარ თავს და გარშემომყოფებს მით უფრო ბედნიერები და რეალიზებულები ვიქნებით. თანამედროვე ფსიქოანალიზის ამოცანაც ესაა, რაც შეიძლება მეტად გაერკვეს ადამიანი საკუთარ თავში, მოსპოს ეს ცრუ-მეები და უფრო ჰარმონიულად იურთიერთოს როგორც საკუთარ თავთან ასევე სხვებთან. ამგვარად მიჯაჭვულობის თეორიამ გააფართოვა ფსიქოანალიზის თვალსაწიერი და გახადა იგი კარგ ინსტრუმენტად ადამიანის თვითდაკვირვებისა და თვითშემეცნებისათვის.

“ძალადობა ნებადართული რომ იყოს… ” (დასასრული)

კარლოსი ხშირად ჩიოდა საკუთარი აზრების არათანმიმდევრობას. ერთხელ სიცილით მომიყვა შვილებთან სადილისას საუბრის შესახებ. მან უთხრა თავის ქალიშვილს, რომ ყველა ბიჭი სურდა გაეცნო, ვისაც ის ხვდებოდა. “შენ კი” – მიუბრუნდა იგი ვაჟიშვილს. – “შეგიძლია ნებისმიერი გოგო დაითრიო ვინც კი მოგეწონება!” ვიცოდი, რომ ახლა მისი ყურადღება მივიპყარი და რათა გამემყარებინა ჩემი პოზიცია საკითხს მეორე კუთხიდან მივუდექი.- მისმინეთ კარლოს, ერთი აზრი მომივიდა თავში. გახსოვთ თქვენი სიზმარი მწვანე “Hონდა”-ს შესახებ? მოდით დავუბრუნდეთ ამ სიზმარს.ის ყოველთვის სიამოვნებით მუშაობდა სიზმრების გარჩევებზე და ახლა კმაყოფილი ჩანდა, რომ სიზმრის განხილვამ აარიდა თავიდან მტკივნეული საუბარი ქალიშვილის შესახებ. ორი კვირის წინ კარლოსს დაესიზმრა, თითქოს ის მანქანის დასაქირავებლად მივიდა სააგენტოში. ერთადერთი ავტომობილი, რომელიც ქირვდებოდა იყო “Hონდა ჩივიცს”-ი, მანქანა, რომელსაც კარლოსი ვერ იტანდა. როდესაც ჯერი მანქანის შეფერილობის არჩევაზე მიდგა მან წითელი აირჩია, მაგრამ აღმოჩნდა, რომ სააგენტოს ფარეხში მხოლოდ მწვანე ავტომობილები გააჩნდა. კარლოს ძალზე არ უყვარდა მწვანე ფერი. ყველაზე მნიშვნელოვანი კი იყო ის, რომ ამ სიზზმარმა ძალიან შეაშინა იგი. ორი კვირის წინათ ერთადერთი ასოციაცია, რომელიც კარლოსს მოსდიოდა თავში, უკავშირდებოდა სააგენტოს თანამშრომელ ქალის გარეგნობას. მაგრამ დღეს მე ახლებურად დავინახე ეს სიზმარი. უკვე მრავალი წლის განმავლობაში კარლოსს მყარად სწამდა რეინკარნაციის იდეისა. ეს იყო ერთერთი ხერხი, რომლითაც ის აშოშმინებდა სიკვდილის შიშს. ამ თემაზე საუბრისას მან შენიშნა, რომ სულის ერთი სხეულიდან მეორეში გადასვლა მსგავისია ძველი მანქანის ახლით ჩანაცვლებისა.

– კარლოს, მოდით წარმოვიდგინოთ, რომ ეს არაა უბრალო სიზმარი მანქანების შესახებ. ბოლოს და ბოლოს მანქანის დაქირავება არაა იმდენად საშიში, რომ ამგვარი კოშმარი გამოიწვიოს. მე მგონი ეს სიზმარი სიკვდილზე და მომავალ სიცოცხლეზეა. ის იყენებს თქვენს შედარებას ავტომობილების ცვლასთან დაკავშირებით. თუ კი სიზმარს ამგვარი კუთხით შევხედავთ გასაგები გახდება, თუ რატომ გამოიწვია მან ესოდენ ძლიერი შიში. რას ფიქრობთ იმასთან დაკავშირებით რომ გაქირავებაში მყოფი ერთადერთი მანქანა იყო მწვანე “Hონდა ჩივიცს”-ი?- მე ვერ ვიტან მწვანეს და არ მიყვარს “Hონდა ჩივიცს”-ი. სამომავლოდ “Mაზერატტი”-ს ყიდვას ვაპირებ.- მაგრამ თუ კი მანქანას სხეულის სიმბოლოდ განვიხილავთ, რატომ გამოდის რომ მომავალ ცხოვრებაში თქვენთვის ყველაზე არასასურველ სხეულს დაეპატრონებით?კარლოსს არაფერი დარჩენოდა იმის გარდა, რომ ეპასუხა:- რასაც დასთეს, იმას მოიმკი. ეს იმაზეა დამოკიდებული, როგორ გაატარებ ახლანდელ ცხოვრებას. ამის მიხედვით ადამიანი ან ამაღლდება ან უფრო დაბალ საფეხურზე გადადის. კარლოსი მიხვდა საითკენაც მიმყავდა საუბარი და შეწუხდა. მისი უხეშობა და ცინიზმი მუდამ აცბუნებდა გარშემომყოფებს, ახლა კი მისი ჯერი დადგა შეცბუნებულიყო. მე მის ორ ურყევ ციხე-სიმაგრეზე მივიტანე იერიში: შვილებისადმი უსაზღვრო სიყვარულსა და რეინკარნაციის რწმენაზე. – გთხოვთ კარლოს, დაფიქრდით რა კავშირი აქვს ამ სიმბოლოებს თქვენთან და თქვენს ცხოვრებასთან?მან თვითოეული სიტყვა ძალზე ნელა და გულმოდგინედ წარმოთქვა:- სიზმარი ამბობს, რომ მე არასწორად ვცხოვრობ. – გეთანხმებით, ვფიქრობ სწორედ ამას ამბობს სიზმარი. თუ შეგიძლიათ ამიხსნათ რას ნიშნავს თქვენთვის სწორად ცხოვრება? ქადაგება დავაპირე სწორი ცხოვრების შესახებ, რომ მრავალი რელიგიური სისტემის თანახმად ესაა სიყვარული, დიდსულოვნება, გარშემომყოფებზე ზრუნვა, კეთილშობილური ფიქრები, კეთილი საქმეები, ქველმოქმედება, მაგრამ ეს ყოველივე აღარ იყო საჭირო. კარლოსმა უსიტყვოდ გამაგებინა, რომ უკვე ყველაფერს მიხვდა – მას თავბრუ ესხმოდა, ეს ერთ ჯერზე ძნელი გასააზრებელი იყო. მას მოსაფიქრებლად დრო სჭირდებოდა. სეანსის დამთავრებამდე თხუთმეტი წუთი რჩებოდა, ამიტომ გადავწყვიტე კიდევ ერთ საკითხზე მესაუბრა. მე მის მიერ სეანსის დასაწყისში ნახსენებ თემას დავუბრუნდი. როგორც გახსოვთ, კარლოსს მიაჩნდა, რომ მან ოქროს შანსი გაუშვა ხელიდან რუთთან ურთიერთობისას, ქალთან, რომელსაც ეკლესიაში შეხვდა და მხოლოდ ერთხელ ხანმოკლედ გამოელაპარაკა. ამის შემდეგ კი მთელი კვირა თავს ურტყამდა კედელს (ამ სიტყვის პირდაპირი მნიშვნელობით) და თვითგვემით იყო დაკავებული. ამგვარი ირაციონალური წარმოდგენების დანიშნულება სრულიად ნათელი იყო. წარმოდგენა იმის შესახებ, რომ თითქოს შესაძლებელი იყო იგი რომელიმე მომხიბლავ ქალბატონს მოწონებოდა, საშუალებას აძლევდა კარლოსს ეგრძნო, რომ ის არაფრით განსხვავდებოდა გარშემომყოფებისგან, რომ მას არაფერი სერიოზუყლი არ აწუხებდა, არ იყო სასიკვდილოდ დაავადებული და სხვებისგან გარიყული.ადრე არასდროს მისაუბრია მის ამგვარ უარყოფაზე. საერთოდ ცნობილია, რომ უმჯობესია არ დაანგრიო პაციენტის დაცვითი მექანიზმები, სანამ არ გაქვს საშუალება სანაცვლოდ რაიმე უკეთესი შესთავაზო მას. კარლოსის რეინკარნაციის რწმენა, სწორედ ამგვარ შემთხვევებს მიეკუთვნებოდა. მშვენივრად ხვდებოდი, რომ რეინკარნაციის იდეა კარლოსისთვის სიკვდილის შიშისგან თავის არიდების გზა იყო, მაგრამ ამის და მიუხედავად არ ვცდილობდი ამგვარი ცრურწმენის გაბათილებას, რთგან ის ამცირებდა მის შფოთვას. უფრო მეტიც გასულ სეანსზე მე მხარი დავუჭირე ამ მოსაზრებას და ვთხოვე უფრო თანმიმდევრულად ჩამოეყალიბებინა მისი შეხედულებები რეინკარნაციასთან დაკავშირებით.

მაგრამ ახლა დადგა დრო დაგვენგრია მისი დაცვითი სისტემის ერთერთი ყველაზე უსარგებლო და ხელისშემშლელი ნაწილი.- კარლოს თქვენ მართლაც მიგაჩნიათ, რომ თუ კი რუთს მანქანამდე მიაცილებდით ათიდან ორმოცდაათ პროცენტიანი ალბათობით გექნებოდათ მასზე დაქორწინების შანსი? – შესაძლოა. ერთი მეორეს მოყვებოდა. რაღაც ხდებოდა ჩვენს შორის. ამას ვგრძმობდი. ესაა და ეს! – კი მაგრამ თქვენ ყოველ კვირა ხვდებით სხვადასხვა ქალბატონებს ხან მაღაზიაში, ხან კბილის ექიმის მისაღებში, ხანაც კინოთეტრის სალაროში და ყოველ ჯერზე მსგავსი შეგრძნება გიჩნდებათ. დაფიქრდით რამდენჯერ მიგიცილებიათ თქვენ, ან ნებისმიერ სხვა მამაკაცს, ქალი მანქანამდე და ეს სულაც არ დასრულებულა ქორწინებით. – კარგით, კარგით! შესაძლოა იყო ერთი ან ნახევარპროცენტიანი შანსი იმისა რომ დავქორწინდებოდით, მაგრამ შანსი იყო! მე კი ყველაფერი გავაფუჭე, აზრადაც არ მომსვლია შემეთავაზებინაა მანქანამდე გაცილება.  – და ამის გამო ისჯით თავს?! კარლოს, პირდაპირ გეტყვით, თქვენი სიტყვები სრულებით მოკლებულია საღ აზრს. ერთადერთი რაც მე ვიცი თქვენი და რუთის ხუთწუთიანი საუბრიდან არის ის, რომ იგი ოცდასამი წლისაა, ჰყავს ორი მცირეწლოვანი ბავშვი და ეხლახანს გაშორდა ქმარს. მოდით რეალობიდან გამომდინარე ვისაუბროთ – როგორც თავად ამბობთ, ეს კაბინეტი ერთადერთი ადგილია სადაც თქვენ სრულ სიმართლეს ლაპარაკობთ – რას ეტყოდით მას თქვენი ჯანმრთელობის მდგომარეობის შესახებ? – როდესაც უკეთ გავიცნობდი სიმართლეს ვეტყოდი, რომ კიბო მაქვს, მაგრამ ის კონტროლის ქვეშაა და რომ ექიმები წარმატებით მკურნალობენ მას.- შემდეგ?- ვეტყოდი, რომ ექიმებმა დაზუსტებით არ იციან რა მელის მომავალში, მაგრამ დღითიდღე ახალ-ახალი წამლები გამოდის, რომ რამდენიმე ხანში შესაძლოა ჩემი მდგომარეობა გართულდეს.- კარლოს, რა გითხრეს ექიმებმა? მათ გითხრეს რომ შესაძლოა მდგომარეობა გაუარესდეს?- მართალი ხართ – მექნება გაუარესება, სანამ წამალს გამოიგონებენ.- კარლოს, არ მინდა სასტიკ ადამიანად მოგეჩვენოთ, მაგრამ მოდით ობიექტურად შევაფასოთ სიტუაცია. წარმოიდგინეთ თქვენი თავი რუთის ადგილზე: ოცდასამი წლის ახალგაზრდა ქალი, ორი პატარა ბავშვით ხელში, გამოიარა მძიმე პერიოდი, ალბათ მძლავრ და სანდო დასაყრდენს ეძებს ცხოვრებაში. კიბოს შესახებ მხოლიოდ ბუნდოვანი წარმოდგენა აქვს და ეშინია მისი. შეგიძლიათ შესთავაზოთ იმგავარი საყრდენი, რომელსაც ის ეძებს? გგონიათ შეეგუება თქვენს მდგომარეობას? მოისურვებს კი ის თქვენზე ზრუნვას, როდესაც თქვენი ჯანმრთელობის მდგომარეობა გაუარესდება? რეალურად რა შანსები არსებობს, რომ ის თქვენთან სერიოზული ურთიერთობის აწყობას მოისურვებს? – ალბათ ერთი მილიონიდან – თქვა კარლოსმა გაბზარული ხმით.

მე მართლაც სასტიკად ვიქცეოდი, მაგრამ გაცილებით უფრო სასტიკი იქნერბოდა იმის აღიარება, რომ მას არ შეეძლო რეალობისთვის თვალის გასწორება და რაიმეს შეცვლა. ილუზია რუთთან ურთიერთობის შესახებ საშუალებას აძლევდა მას ეგრძნო, რომ ძვირფასია სხვა ადამიანებისთვის და ისინი ზრუნავენ მასზე. ვიმედოვნებდი, კარლოსი მიხვდებოდა, რომ ჩემი მხრიდან მისი რეალიბასთან შეპირისპირება სწორედ ამგვარი ზრუნვისა და თანადგომის მცდელობა იყო. მისი ყოყოჩობა სადღაც გაქრა. კარლოსმა მშვიდი და ჩუმი ხმით წარმოთქვა:- მაშ რაღა დამრჩენია ცხოვრებაში?! – თუ კი მართლაც გჭირდებათ ზრუნვა და მხარდაჭერა ახლავე უნდა ამოიგდოთ თავიდან ფიქრი ქორწინების შესახებ. მე ვხედავდი, თუ როგორ იტანჯავდით თავს ამაზე ფიქრით თვეების განმავლობაში. იქნებ ახლა შეისვენოთ?! თქვენ დაამთავრეთ ქიმიოთერაპიის მძიმე კურსი. ორი კვირის წინ ჭამაც კი არ შეგეძლოთ და საწოლიდან ვერ დგებოდით. გამუდმებით გერეოდათ გული. ძალიან დაიკელით წონაში. ახლა ძალების აღდგენა გჭირდებათ. ნუ მოელით, რომ ახლავე, სასწრაფოდ ნახავთ ადამიანს, რომელიც ცოლად გამოგყვებათ. შეუძლებელს ნუ მოსთხოვთ საკუთარ თავს. უფრო იოლად მისაღწევი მიზანი დაისახეთ, ეს ჩემზე უკეთ გამოგდით ხოლმე, ეცადეთ კარგი ურთიერთობა ააწყოთ და დაუმეგობრედეთ იმ ადამიანებს, რომელთაც უკვე იცნობთ. შევამჩნიე როგორ ეღიმებოდა კარლოსს, ხვდებოდა რის თქმასაც ვაპირებდი:- ამისთვის კი საუკეთესო ადგილი ჯგუფია.

ამ სეანსმა სამუდამოდ შეცვალა კარლოსი. ჩვენი შემდეგი შეხვედრა ჯგუფური სეანსის წინა დღით შედგა. პირველივე რაც მითხრა იყო ის, რომ ვერც კი წარმოვიდგენდი, რამდენად კარგად მოიქცა ის ჯგუფში წინა კვირას. თავს იწონებდა იმით, რომ ახლა ის ყველაზე მზრუნველი და გულისხმიერი ადამიანი იყო ჯგუფში. მან ბრძნული გადაწყვეტილება მიიღო შეემსუბუქებინა თავისი მდგომარეობა და მოუყვა ჯგუფს თავისი დაავადების შესახებ. ის ირწმუნებოდა, და რამდენიმე კვირაში ეს სარამაც დაადასტურა, თითქოს მისი ქცევა ისე მკვეთრად შეიცვალა, რომ ახლა ჯგუფის სხვა წევრები პოულობდნენ მასთან ნუგეშსა და მხარდაჭერას. მან შემდეგნაირად შეაფასა ჩვენი უკანასკნელი სეანსი:- ეს საუკეთესო შეხსვედრა იყო რაც კი ოდესმე ჩაგვიტარებია. აღარ მახსოვს ზუსტად რის შესახებ ვსაუბრობდით, მაგრამ ამან ბევრი რამ შეცვალა ჩემში. მისმა ერთერთმა გამონათქვამმა განსაკუთრებით ამიჩუყა გული. – არ ვიცი რატომ, მაგრამ ახლა სრულებით შემეცვალა წარმოდგენა ჯგუფში მყოფ მამაკაცებზე. თუმცა ისინი უმეტესწილად ჩემზე უფროსები არიან ასაკით, ისე ვექცევი, თითქოს ჩემი ღვიძლი შვილები ყოფილიყვნენ. ნაკლებად მაწუხებდა ის ფაქტი, რომ მას დაავიწყდა თუ რის შესახებ ვსაუბრობდით წინა შეხვედრაზე. გაცილებით უარესი იქნებოდა თუ კი მას ზედმიწებნით ემახსოვრებოდა ყველაფერი, მაგრამ ამას არანაირი ცვლილება არ მოჰყვებოდა. კარლოსი საოცრად სწრაფად მიიწევდა წინ. ორი კვირის შემდეგ, მან დაიწყო სეანსი განცხადებით,. რომ ამ კვირაში ორი მნიშვნელოვანი აღმოჩენა გააკეთა. იმდენად ამაყობდა ამით, რომ აღმოჩენებს სახელებიც კი შეურჩია: პირველს ერქვა “ყველას აქვს გული”, ხოლო მეორეს – “მე არ ვარ ჩემი ფეხსაცმელი”. მან პირველი აღმოჩენის აღწერით დაიწყო – “ყველას აქვს გული”.- წინა შეხვედრაზე სამივე წევრმა ქალბატონმა ძალიან სიღრმისეული და მძლავრი გრძნობები გაუზიარა ჯგუფს: თუ რა ძნელია გაუთხოვრობა, რა მძიმეა მარტოობა, როგორ ენატრებათ მათი მშობლები, ყვებოდნენ თავიანთ კოშმარებს. არ ვიცი რატომ, მაგრამ უეცრად სულ სხვა თვალით შევხედე მათ! ისინი ჩემნაირები იყვნენ! ცხოვრებაში ისეთივე პრობლემები ჰქონდათ, როგორიც მე. ადრე ქალები ერთგვარ მისტიურ არსებებად წარმომედგინა, ისინი თითქოს ოლიმპის მთაზე ისხდნენ, მათ წინ კი მამაკაცთა მთელი ხროვა იდგა, რომელთაც ისინი თავიანთი საძინებლებისთვის არჩევდნენ – ეს წავა, ეს არ ვარგა!- მაგრამ იმ მომენტში – განაგრძობდა კარლოსი. – მე თვალნათლივ დავინახე მათი გაშიშვლებული გულები. მკერდი სადღაც გამქრალიყო და ნეკნები გაეშიშვლებინა, ცენტრში კი მუქი წითელი გული ფეთქავდა. მთელი კვირის განმავლობაში ვხედავდი ადამიანთა გაშიშვლებულ გულებს და ვიმეორებდი გუნებაში: “ყველას აქვს გული, ყველას აქვს გული!” გულს ნებისმიერ ადამიანში ვხედავდი – მახინჯ, კუზიან კაცში, რომელიც სარეგისტრაციო განყოფილებაში მუშაობს. ბუზღუნა, მოხუც ქალბატონშიც, ჩემს თანამშერომელ მამაკაცებშიც კი დავინახე გული!

კარლოსის სიტყვებმა იმდენად გამახარა, რომ თვალზე ცრემლი მომადგა. მგონი მან შენიშნა ეს, მაგრამ არაფერი უთქვამს, რათა უხერხულად არ მეგრძნო თავი. ამის მაგიერ ის თავის მეორე აღმოჩენაზე გადავიდა – “მე არ ვარ ჩემი ფეხსაცმელი”. თავდაპირველად მან გამახსენა თავისი შიში პრეზენტაციის გამო, რომელიც უახლოეს ხანებში უნდა შემდგარიყო. მას ყოველთვის უჭირდა აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა. განსაკუთრებით მსმენელთა კრიტიკული შეკითხვები აშფოთებდა ამიტომ ხშირად წინასწარ გადიოდა სახლში მომავალი პრეზენტაციის რეპეტიციას და დაწვრილებით განიხილავდა კითხვებს, რომლებიც შეეძლოთ დაესვათ მისთვის. ვეცადე დავხმარებოდი იმის გარკვევაში, რომ ეს ყოველივე მისი პიროვნული საზღვრების რღვევასთან იყო დაკავშირებული. მე ვეუბნებოდი მას, რომ თავდაცვა ბუნებრივი მოვლენაა. მითუმეტეს მაშინ, როდესაც ადამიანი თავის პიროვნულ საზღვრებს სამსახურეობრივ საქმიოანობაზეც ავრცელებს და ნებისმიერ საქმიან კრიტიკას პირად შეურაცხყოფად აღიქვამს. ვურჩიე გაემიჯნა საკუთარი “მე” უფრო ზედაპირული აზრებისა და ქცევისგან. მას უნდა განიგივებინა თავისი სურვილები, ქმედებები და მსჯელობები საკუთარი პიროვნების ძირითადი ბირთვისგან. კარლოსი დააინტრიგა ამგვარმა მიდგომამ. “განიგივების” ხერხი მან სამსახურეობრივი სიტუაციის მოგვარების გარდა საკუთარი სხეულის მიმართაც გამოიყენა. ანუ, იმის და მიუხედავად, რომ მის სხეულს საფრთხე ემუქრებოდა მისი არსება, მისი “მე” ხელუხლებელი რჩებოდა. ამგვარმა ინტერპრეტაციამ მნიშვმელოვნად შეამცირა კარლოსის შფოთვა და პრეზენტაციამ შესანიშნავად ჩაიარა. კარლოსი ჩინებულად გამოვიდა სიტყვით. მთელი პრეზენტაციის განმავლობაში ის ერთ მოკლე მანტრას იმეორებდა: “მე არ ვარვ ჩემი სამსახური, არ ვარ ჩემი საუბარი, არ ვარ ჩემი ტანსაცმელი”. მან ფეხი ფეხზე გადაიოდო და დახედა თავის გაცრეცილ ფეხსაცმელს. “არც ჩემი ფეხსაცმელი ვარ მე” – გაიფიქრა მან და ფეხი შეათამაშა, რათა თავისი უფროსის ყურადღება მიეპყრო და ამით ეთქვა: “მე არ ვარ ჩემი ფეხსაცმელი“.კარლოსის ეს ორი აღმოჩენა, რომელთაც სხვა მრავალი მოჰყვა, საუკეთესო საჩუქარი იყო ჩემთვის და ჩემი სტუდენტებისთვის. ეს ორი ინსაიტი მოკლედ და გასაგებად ახდენდა იმის ილუსტრირებას, თუ რისი მიღწევა შეუძლია ადამიანს ერთისმხრივ ჯგუფური მუშაობის შედეგად, რომელიც ადამიანთა შორის ურთიერთობაზეა ორიენტირებული და მეორესმხრივ, ინდივიდუალური თერაპიის საშუალებით, რომელიც უფრო მეტად ადამიანის შინაგან განცდებს აქცევს ყურადღებას. იმ რამდენიმე თვის განმავლობაში,. რომელიც მას ამ ქვეყნად დარჩენოდა კარლოსი განაგრძობდა სითბოსა და მზრუნველობის გაცემას. მან ჩამოაყალიბა თვითდახმარების ჯგუფი კიბოთი დაავადებული ადამიასნებისთვის. ხშირად ხუმრობდა, რომ იგი “უკანასკნელ გაჩერებას” წარმოადგენდა მათი ცხოვრების გზაზე. ასევე უძღვებოდა ერთერთ ეკლესიასთან არსებულ სოციალური ურთიერთობების განვითარების ჯგუფს. სარამ, რომელიც იმ დროისთვის მისი ერთერთი სასუკეთესო მეგობარი გახდა, დაადასტირა, რომ კარლოსი საოცრად პასუხისმგებლიანი და გულისხმიწერი ხელმძღვანელი იყო.

მაგრამ ყველაზე მეტ ყურადღებას ის საკუთარ შვილებს აქცევდა. მათ შენიშნეს კარლოსში მომხდარი ცვლილებები, აქაურ კოლეჯში გადმობარგდნენ და მასთან ერთად ცხოვრობდნენ ბოლო დღეებამდე. ის ძალზე კეთილი და ბრძენი მამა გამოდგა. მე ყოველთვის მიმაჩნდა, რომ ის, თუ როგორ აღიქვამს ადამიანი სიკვდილს, ბევრადაა დამოკიდებული იმაზე, როგორ აღიქვამდნენ სიკვდილის ფაქტს მისი მშობლები. უკანასკნელი მადლი, რომელიც მშობელმა შეიძლება თავის შვილს გაუკეთეოს ესაა, რომ ასწავლოს საკუთარ მაგალითზე, თუ როგორ შეიძლება უშფოთველად შეხვდე სიკვდილს. კარლოსმა შესანიშნავად ჩაატარა ეს გაკვეთილი. მისი სიკვდილი სულაც არ იყო მუქ ფერებში დახატული, საიდუმლო ამბავი. პირიქით, მის უკანასკნელ დღეებამდე სამივენი სრულებით გულწრფელნი იყვნენ ერთმანეთთან. ერთად იცინოდნენ ხოლმე თუ როგორ ქშინავდა კარლოსი, როგორ აცეცებდა თვალებს, როგორ ამრგვალებდა ტუჩებს, როდესაც თავის ლიმფო-ო-ო-მაზე საუბრობდა. ყველაზე დიდი საჩუქარი კი, რომელიც მე ოდესმე ვინმესგან მიმიღია, კარლოსმა ჩვენი უკანასკნელი შეხვედრისას გამიკეთა. ამან ცალსახა პასუხი გასაცა კითხვას, ღირს თუ არა რაიმე მნიშვმელოვანი მიზნების დასახვა სასიკვდილოდ დაავადებული ადამიანების ფსიქოთერაპიისას. როდესაც საავადმყოფოში ვეწვიე, ის იმდენად სუსტად იყო, რომ ვერც კი ინძრეოდა. მაგრამ ამის და მიუხედავად ძალები მოიკრიფა, თავი წამოწია, ჩემი ხელი თავისაში ჩაბღუჯა და მითხრა: “გმადლობთ! გმადლობთ, რომ სიკვდილს გადამარჩინეთ!”

“ძალადობა ნებადართული რომ იყოს… ”

ჩვენი შეხვედრების დასაწყისშივე ვეცადე შემეფასებინა ყველა ხელისშემშლელი ფაქტორი. თავს ვარწმუნებდი, რომ ის არა იმდენად ასოციალური, რამდენადაც უბრალოდ საზოგდოებიდან გარიყული ადამიანი იყო და რომ მისი არასასიამოვნო ხასიათობრივი თვისებების შეცვლა სრულებით შესაძლებელია. მკურნალობის გეგმა არ დამისახავს. უკვე საკმაო ხნის განმავლობაში ვხვდებოდით ერთმანეთს მე კი ჯერ არ მქონდა განსაზღვრული თერაპიის კონკრეტული მიზნები. რა მომემოქმედა? უბრალოდ მხარში დავდგომოდი ქიმიოთერაპიის კურსის დროს? (ამ პერიოდში კარლოსი განსაკუთრებით სუსტი და უმწეო იყო ხოლმე). ხოლო როდესაც ტერმინალურ სტადიას მიაღწევდა სიცოცხლის ბოლო წუთებამდე მის გვერდით ვყოფილიყავი? შესაძლოა ეს სრულებით საკმარისი იქნებოდა. ღმერთია მოწმე, კარლოსი მართლაც ძალზე მარტოსული იყო. დამლაპარაკებელიც კი არავინ ჰყავდა. მართალია კარლოსის მარტოობა მისსივე ქცევის შედეგი იყო, მაგრამ რამდენად შეამსუბუქებდა მის მდგომარეობას ამ ფაქტის გაცნობიერება და შცვლა? თანაც როდის? ახლა, როდესაც ის სიკვდილის პირას იდგა და მისი ცხოვრება უკეთეს შემთხვევაში თვეებით განისაზღვრებოდა? ამავე დროს ვფიქრობდი – იქნებ კარლოსს შეეძლო მნიშვნელოვანი შედეგების მიეღწევა. არა, არა და არა! რა აზრი აქვს რაიმე მნიშვნელოვნზე საუბარს, როდესაც ადამიანს სულ რამდენიმე თვე ღა აქვს დარჩენილი?! მსგავს სტუაციაში ვერც ერთი თერაპევტი, და მათ შორის ვერც მე, ვერ დადებდა თავს მეტნაკლებად მნიშვნელოვანი შედეგების მისაღწევად. კარლოსი სიამოვნებით დათანხმდა ფსიქოთერაპიაზე. მისთვის დამახასიათებელი ცინიზმით მან განაცხადა, რომ მკურნალობის საფასურის ოთხმოცდაათ პროცენტს სადაზღვეო კომპანია ფარავდა, მას კი არაფრით არ შეეძლო ამგვარი შანსის ხელიდან გაშვება. თანაც კარლოსი იმ ადამიანთა რიცხვს ეკუთვნოდა, ვინც ყველაფრის მოსინჯვას ცდილობს ცხოვრებაში, მას კი ჯერ არასდროს ესაუბრა ფსიქიატრთან. მე არ შევთანხმებულვარ მასთან რაიმე კონკრეტული მიზნებზე, მხოლოდ აღვნიშნე, რომ ამგვარ ვითარებაში სხვა ადამიანთან საუბარი ხშირად შვების მომგვრელია ხოლმე. დაჟინებით ვთხოვე მას ექვსჯერ შევხვედრილყავით ერთმანეთს, შემდეგ კი განგვესაზღვრა რამდენად ეფექტური იყო თერაპია და ღირდა თუ არა მისი გაგრძელება.ჩემდა გსასკვირად კარლოსმა საოცრად კარგად აუღო ალღო ჩვენს საუბრებს და ექვსი სეანსის შემდეგ გადავწყვიტეთ განუსაზღვრელი ვადით გაგვეგრძელებინა შეხვედრები. ყოველ ჯერზე ის განსახილველ საკითხთა მთელი ნუსხით მოდიოდა. ეს იყო სიზმრები ან სამსახურეობრივი პრობლემები (კარლოსი საკმაოდ ნიჭიერი ფინანსური ანალიტიკოსი გახლდათ და ავადმყოფობის დროსაც განაგრძობდა მუშაობას). ზოგჯერ ის ფიზიკურ დისკომფორტზე და ქიმიოთერაპიისადმი სიძულვილზე ლაპარაკობდა, მაგრამ  ყველაზე ხშირად საუბარი ქალებსა და სექსს ეხებოდა. ყოველ სეანსს ის იწყებდა ქალების აღწერით, რომელთაც კვირის განმავლობაში ხვდებოდა. ხშირად ამგარი “შეხვედრები” მაღაზიის სალაროსთან დგომისას დაჭერილ გამოხედვებით შემოიფარგლებოდა. შემდეგ კი ის დიდხანს და დაწვრილებით ფიქრობდა თუ როგორ შეიძლება აწყობილიყო მათი ურთიერთობა. ზოგჯერ ის იმდენად გატაცებული იყო ქალებით, რომ სრულებით ივიწყებდა კიბოს, რომელსაც მისი სხეულის ყოველ კუთხე-კუნჭულში შეეღწია. შესაძლოა სწორედ ეს იყო მისი აკვიატების მიზეზი – ამ დროს ის თავის ავადმყოფობას ივიწყებდა. მაგრამ მისი ამგვარი დამოკიდებულება სუსტი სქესის მიმართ კიბომდე გაცილებით ადრე ჩამოყალიბდა. ის ყველთვის დასდევდა ქალებს, უბრალო სექსუალურ ობიექტებად აღიქვამდა და ძალზე დამამცირებლად ეპყრობოდა მათ. ამიტომაც არ გამკვირვებია სარას მონაყოლი, ვიცოდი რომ კარლოსი გაცილებით უარეს საქციელზე იყო წამსვლელი. მაშ, როგორ მოვქცეულიყავი შემდეგ სეანსზე? ერთისმხრივ, ჩვენი ურთიერთობის შენარჩუნება და გაუმჯოეება მსურდა. სწორედ ახლა მივაღწიეთ გარკვეულ წარმატებებს, თანაც მე ერთადერთი ადამიანი ვიყავი ვისთანაც ის ახლო იყო. მეორესმხრივ, კარლოს უნდა გაეგრძელებინა ჯგუფში სიარული. იქ რამდენიმე მიზეზით გავგზავნე: პირველყოვლისა მას მხარდაჭერა ესაჭიროებოდა, რასაც ჯგუფი შესანიშნავად უზრუნველყოფდა.  გარდა ამისა ვიმედოვნებდი, რომ კარლოსი გვერდიდან შეხედავდა საკუთარ თავს, გააცნობიერებდა თავისი ქცევის უარყოფით მხარეებს და ისწავლიდა გარშემომყოფებთან ახლო ურთიერთობების დამყარებას. უკანასკნელი ხუთი კვირის განმავლობში ის წარმატებით მიიწევდა წინ. მაგრამ ახლა ვშიშობდი ანტიპათია არ გამოეწვია ჯგუფის წევრებში. თუ კი, რათქმაუნდა, ისინი უკვე არ განეწყვნენ უარყოფითად მის მიმართ! /// შემდეგი სეანსი ჩვეულებრივად დაიწყო. კარლოსს არ უხსენებია ჯგუფში მომხდარი უსიამოვნების შესდახებ, ამის მაგივრად მას რუთზე სურდა საუბარი. ეს იყო ახალგაზრდა ქალი, რომელსაც ის ეკლესიაში შეხვდა (კარლოსი ექვსამდე ეკლესიის მრევლი იყო. ეს მისი თქმით, მნიშვნელოვნად ზრდიდა ქალების გაცნობის შანსებს). ის მოკლედ გამოელაპარაკა რუთს, რომელმაც იქვე მოუბოდიშა, რათგან სახლში, ბავშვებთან ეჩქარებოდა. კარლოსი გამოემშიდობა მას და მხოლოდ მოგვიანებით მიხვდა, რომ ოქროს შანსი გაუშვა ხელიდან. მას შესაძლებლობა ჰქონდა რუთი მანქანამდე მიეცილებინა, აქედან გამომდინარე კი ჩნდებოდა გარკვეული შანსი (ათიდან ორმოცდათ პროცენტამდე), რომ ისინი მომვალში დაქორწიდებოდნენ. თვითგვემა გაშვებული შანსის გამო მთელი კვირა გაგრძელდა. ის ლანძღავდა და პირდაპირი გაგებით კედელს ურტყამდა თავს. მე თავი ავარიდე რუთზე საუბარს. თუმცა კარლოსის გრძმობათა ირაციონალურობა და სიძლიერე მარწმუნებდა, რომ მოგვიანებით აუცილებლად უნდა დავბრუნებოდით ამ საკითხს. ახლა კი მნიშვნელოვანი იყო ჯგუფზე საუბარი. მე ვუთხარი, რომ უკვე ვესაუბრე სარას მომხდარის შესახებ და იქვე ვკითხე: “იქნებ დღეს ჯგუფზე გვესაუბრა?”- არ მაქვს ამის სურვილი. მე მგონი ეს უმნიშვნელო საკითხია. ყოველ შემთხვევაში აღარ ვაპირებ იქ სიარულს. საკმაოდ წინწასული ვარ იმისთვის, რომ ამგვარ ჯგუფში ვიარო. – რას გულისხმობთ?- ყველანი არაგულწრფელნი არიან და თამაშობენ. მე ერთადერთი ადამიანი ვარ იქ, ვისაც გამბედაობა ყოფნის სიმართლე ილაპარაკოს. ჯგუფში ყველა მამაკაცი უიღბლო იდიოტია, სხვაგვარად ისინი იქ არც მოხვებოდნენ. სრულებით უნებისყოფოები არიან, სხედან და უმიზეზოდ წუწუნებენ.- შეგიძლიათ მომიყვეთ რა მოხდა წინა შეხვედრაზე თქვენი თვალთახედვით?- სარამ თავისი გაუპატიურების შესახებ ისაუბრა, ალბათ თქვენც მოგიყვათ ეს.მე თავი დავუქნიე. – და მართამაც. ეს მართა სწორედ რომ თქვენი პაციენტია. ნამდვილი ავადმყოფია. ლამის მთელი ცხობრებაა წამლებზე ზის. ღმერთო ჩემო, რას ვაკეთებ ჯგუფში ასეთ ხალხთან ერთად?! მისმინეთ, ეს ორნი თავიანთ გაუპატიურებაზე ყვებოდნენ, ის იდიოტები კი ყბადაღებულები უსმენდნენ, სანამ მე არ დავიწყე კითხვების დასმა. – სარა ამტკიცებს, რომ ზოგიერთი თქვენი შეკითხვა სულაც არ იყო დახმარების მიზნით დასმული. – ვიღაცას ხომ უნდა ამეღო ხმა! თანაც არ ვარ გულგრილი სექსუალური ძალადობის მიმართ. დარწმუნებული ვარ, რომ არც თქვენ ხართ გულგრილი. ყველა მამაკაცი ასეა! როგორ ხდება ეს ყველაფერი? რას განიცდის მსხვერპლი?- კარგით რა კალოს, თუ კი ასე ძალიან გაინტერესებდათ, შეგეძლოთ წიგნში წაგეკითხათ ამის შესახებ. თქვენს წინაშე ხომ ცოცხალი ადამიანები იყვნენ და არა ინფორმაციის უსულო წყაროები. იქ სულ სხვა რამაზე იყო საუბარი.- შესძლოა ასეც იყო მაგრამ როდესაც ჯგუფში მივედი თქვენ თავადვე დამარიგეთ შეძლებისდაგვარად გულახდილი ვყოფილიყავი ჯგუფის წევრებთან და თავისუფლად გამომეხატა ჩემი გრძნობები. გეფიცებით, წინა შეხვედრაზე მე ერთადერთი გულწრფელი ადამიანი ვიყავი მთელ ჯგუფში. კი, ცოტა აღვიგზენი. საოცრად აღმგზნებია, როდესაც წარმოიდგენ თუ როგორ აუპატიურებენ სარას. მინდოდა მივსულიყავი და ხელით მომესინჯა მისი მკერდი. ვერასდროს ვერ გაპატიებთ იმას, რომ მასთან შეხვედრა ამიკრძალეთ.  ექვსი კვირის წინ, როდესაც პირველად მივიდა ჯგუფში კარლოსი მიყვებოდა თუ როგორ მოხიბლა იგი სარამ, უფრო სწორედ მისმა მკერდმა. ის დარწმუნებული იყო, რომ სარა არ ეტყოდა უარს თითო-ოროლა საღამოს ერთად გატარებაზე. რათა გამეადვილებინა კალოსისთვის ჯგუფში შესვლა შევთავაზე სოციალურად მისაღები ქცევის რეპეტიცია გაგვევლო რამდენიმე სეანსის განმავლობაში. ამ შეხვედრებისას ძლივს მოვახერხე მისი გადარწმუნება, რომ სარასთან სასიყვარულო ურთიერთობის დამყარება ამგვარ სიტუაციაში უსარგებლო და უზნეო იქნებოდა.- გარდა ამისა სხვა მამაკაცებსაც მოეწონათ გაუპატიურების შესახებ საუბარი, ვხედავდი როგორ მიღიმოდნენ, როდესც ინტიმურ შეკითხვებს  ვსვავდი. შეხედეთ პორნობიზნესს! თუ გინახავთ წიგნები და ვიდეოჩანაწერები გაუპატიურების შესახებ? გადახედეთ მათ! ასეთი რამ ხომ იბეჭდება ვიღაცისთვის. ხომ უნდა ყავდეს მუშტარი ამ ყველაფერს! პირდაპირ გეტყვით ძალადობა ნებადართული რომ იყოს მე მას ჩავიდენდი!.. ხანდისხან. კარლოსი შეჩერდა და თავმომწონედ გამიღიმა. იქნებ ამ ღიმილით ის მოძალადეთა რიგებში მიწვევდა? რამდენიმე წუთი ჩუმად ვიჯექი და სხვადასხვა შესაძლებლობებს განვიხილავდი გონებაში. სრულებით ვეთანხმებოდი სარას, ეს მართლაც გარყვნილად ჟღერდა. მაგრამ ამავედროს დარწმუნებული ვიყავი, რომ ამგვარი ქცევა კარლოსის პიროვნების, მხოლოდ ერთი, ზედაპირული ნაწილი იყო და რომ მის სიღრმეში გაცილებით უფრო კეთილშობილი ადამიანი იმალებოდა. მე ძალზე დამაინტერესა მისმა უკანასკნელმა გამონათქვამმა – “ხანდისხან” – აქ გარკვეული უხერხულობა და სირცხვილი ჩანდა. – კარლოს, თქვენ ამაყობთ გულწრფელბით, რომელიც ჯგუფში გამოიჩინეთ, მაგრამ სინამდვილეში რამდენად გულახდილი იყავით? თქვენ მართლაც გაცილებით უფრო გულღია აღმოჩნდით ვიდრე სხვა მამაკაცები ჯგუფში. გამოამჟღავნეთ თქვენი სექსუალური განცდები, რომლებიც ფართოდაა გავრცელებული, პორნობიზნესი მართლაც თამაშობს ამგვარ გრძნობებზე. – მაგრამ ბოლომდე გულახდილი იყაით ამ შეხვედრაზე? რას იტყვით იმ გრძნობებზე, რომლების გულის სიღრმეში გაგაჩნიათ და რომელთაც არასდროს ამჟღავნებთ? ნება მიბოძეთ ერთი ვარაუდი გამოვთქვა: როდესაც სარას და მართას ეუბნებოდით “დიდი ამბავია”-ო მათ გაუპატიურებასთან დაკავშირებით, იქნებ ამ დროს მათ განცდებს საკუთარ მდგომარეობას ადარებდით? ფიქრობდით თუ რამდენად მძიმეა იცოდე, რომ კიბოთი ხარ დაავადებული. იქნებ ჯგუფის მხრიგან თანადგომა გსურდათ, მაგრამ როგორ მიიღებთ მას თუ კი ასე გაჯიუტდებით და არაფერს ეტყვით თქვენი დაავადების შესახებ? გაწევრიანების პირველივე დღიდან დაჟინბით ვთხოვდი კარლოსს გაემხილა ჯგუფისთვის თავისი დაავადების შესახებ. მაგრამ ის მეწინააღმდეგებოდა – ეშინოდა რომ შეიძულებდნენ, თანაც ამ შემთხვევაში ის ყოველგვარ შანსს კარგავდა სექსუალური ურთიერთობა დაემყარებინა ჯგუფის წევრ ქალებთან. – კარგი სვლა იყო, დოკ – გამიღიმა კარლოსმა. – ეს მართლაც მნიშვნელოვანია! კარგად აზროვნებთ. მაგრამ გულწრფელად გეტყვით – სიმსივნეზე უკვე ორი თვეა აღარ მიფიქრია. იმ მომენტიდან რაც ქიმიოთერაპიის ბოლო კურსი დავასრულე. განა ეს ცუდია?! დაივიწყო ყველაფერი და კვლავ დაუბრუნდე სრულფასოვან ცხოვრებას?კარგი კითხვაა?! მართლაც, კარგია ხოლმე ყველაფრის დავიწყება, მაგრამ მე ბოლომდე არ ვიყავი ამაში დარწმუნებული. უკვე საკმაოდ ვიცნობდი კარლოოს და შემეძლო მისი ფიზიკური მდგომარეობა შემეფასებინა, იმის და მიხედვით, თუ რა საკითხები აინტერესებდა მას ამა თუ იმ პერიოდში. როდესაც ცუდად გრძნობდა თავს და საკუთარ სიკვდილთან პირისპირ რჩებოდა გაცილებით უფრო წინდახედული, მომთმენი და ბრძენი ხდებოდა. მაგრამ როგორც კი დგებოდა რემისია, მასში, მისი თქმით, ეშმაკი დაიბუდებდა ხოლმე, რის შედეგადაც ის ძველბურად ვულგარული და აუტანელი ხდებოდა. ერთხელ გაზეთში ამგვარ კარიკატურას წავაწყდი – პატარა, გზააბნეული კაცი ამბობდა: “როდესაც ორმოცის ან ორმოცდაათის ხარ გზას ნათლად ხედვ.. მაგრამ გადის დრო და გზა კვლავ გეკარგება”. ეს კარიკატურა სწორედ რომ კარლოსის მდგომარეობას შეესაბამებოდა. მხოლოდ იმ განსხვავებით, რომ მას არა ერთი, არამედ მრავალი გამონათების პერიოდი ჰქონდა, როდესაც ის ნათლად ხედადა გზას. შემდეგ კი ყველაფერი კვლავ უჩინარდებოდა. დარწმუნებული ვიყავი, რომ თუ მოვახერხებდი გარკვეული ხნით მაინც შემეჩერებინა მასში ფიქრი სიკვდილის გარდავლობის შესხებ. მივაღწევდით მნიშვნელოვან ცვლილებებს მის ცხოვრებასა და ადამიანებთან ურთიერთობაში. მისი დღევანდელი საუბრის მანერიდან და ჯგუფში ქცევიდან გამომდინარე ნათელი იყო, რომ კიბომ დროებით უკან დაიხია და კარლოსი აღარ ფიქრობდა სიკვდილზე, რომლის გაცნობიერება სიბრძნეს მატებდა მას. ამიტომ სხვა ხერხი ვცადე.- კარლოს, სანამ ჯგუფში გასაწევრიანებლად გაგაგზავნიდით მე აგიხსენით თუ რა პრინციპით მუშაობს ჯგუფური თერაპია. თუ გახსოვთ მაშინ გითხარით, რომ ნებისმიერი რამ, რაც ჯგუფში ხდება შესაძლებელია გამოყენებულ იქნას თერაპიის მიზნით. – მან თავი დამიქნია, მე განვაგრძობდი. – და რომ ჯგუფი თავისი არსით საზოგადოების მოდელს წარმოადგენს. ჯგუფში იმგვარ ურთიერთობებს ვაწყობთ, როგორიც ჩვენთვის ზოგადად ცხოვრებაშია დამახასიათებელი. – მან კვლავ დამიქნია თავი, მისმენდა. – ახლა კი რა მივიღეთ: თქვენ გაიცანით რამდენიმე ადამიანი, რომლებთანაც შეხეძლოთ ახლო ურთიერთობის დამყარება. როდესაც ჯგუფში სიარული დაიწყეთ ორივენი იმ აზრზე ვიყავით, რომ თქვენ გჭირდებოდათ ადამიანებთან ახლო ურთიერთობების ჩამოყალიბება. სწორედ ამის გამო ჩაეწერეთ ჯგუფში. მაგრამ ახლა, მხოლოდ ექვსი კვირის შემდეგ, ჯგუფის ყველა წევრი და ერთერთი კო-თერაპევტთაგანი სრული ანტიპათიით არიან თქვმდამი განწყობილი. და ეს ყოველივე თავადვე მოიმოქმედეთ. გულახდილად მითხარით, კმაყოფილი ხართ? ამგვარ ურთიერთობების აწყობა გსურდათ გარშემომყოფებთან? – დოკ, მშვენივრად მიგიხვდით სათქმელს. მაგრამ თქვენ ერთი რამ ვერ გაითვალისწინეთ. მე სრულიად გულგრილი ვარ ამ ადამიანების მიმართ თუ კი მათ საერთოდ შეიძლება ეწოდოთ ადამიანები. უფრო მეტიც, არასდროს დავიჭერდი საქმეს ასეთ სუსტ და უიღბლო პიროვნებებთან. მე სრულებით არ მსურს მათთან დაახლოება. ვიცოდი რომ რამდენიმე კვირაში ის უფრო თანმიმდევრულად და საღად იაზროვნრებდა. ნებისმიერ სხვა სიტუაციაში ძალას მოვიკრეფდი და დაველოდებოდი მისი განწყობის შეცვლას. მაგრამ ახლა თუ კი არაფერს მოვიმოქმედებდით კარლოსს საბოლოოდ გამოაგდებდნენ ჯგუფიდან უახლოეს სეანსზე ან სიტუაცია იმდენად დაიძაბებოდა რომ ადრე თუ გვიან მაინც მოუწევდა მისი დატოვება. ასეთ შემთხვევაში კი არ ვიცოდი როგორ ან ვისთვის მეთხოვა მისი ჯგუფში მიღება. პრაქტიკულად ეს შეუძლებელი იყო. – მე ვგრძნობ თქვენს ხმაში გაკიცხვასა და ბრაზს. დარწმუნებული ვარ ახლა სწორედ ამას გრძნობთ, მაგრამ მოდით უკანა პლანზე გადავწიოთ ეს გრძმობები და შევხედოთ თუ რა ხდება სხვამხრივ თქვენს გულში. ორივენი, სარაც და მართაც, დიდ ტკივილს განიცდიდნენ, როდესაც თავიანთ ამბავს ყვებოდნენ. ნუთუ ვნების გარდა ვერაფერი იგრძენით მათ მიმართ?!  – მესმის რასაც გულისხმობთ. ყველაფერს აკეთებთ ჩემთვის. მინდა მეც დგეხმაროთ, მაგრამ მაშინ სრული სისულელეების როშვა მომიწევდა. თქვენ ცდილობთ გრძნობა ჩადოთ ჩემს სიტყვებში. იცით, ეს კაბინეტი ერთადერთი ადგილია სადაც შემიძლია სრული სიმართლის თქმა, სიმართლე კი ისაა, რომ ჯგუფში იმ ორი ნაშის მიმართ მხოლოდ გაჟიმვის სურვილი მიჩნდება! სწორედ ამას ვგულისხმობდი, როდესაც ვამბობდი, რომ  თუ კი ძალადობა ნებადართული იქნებოდა მე მას ჩავიდენდი! და ისიც ვიცი ვისგან დავიწებდი.

სავარაუდოდ ის სარას გულისხმობდა, მაგრამ მე აღარ ჩავეკითხე. არ მსურდა მასთან კამათი. შესაძლოა ჩვენს შორის გარკვეული ოედიპოსური კონკურენცია ჩამოყლიბდა, რაც მნიშვნელოვნად აძნელებდა ურთიერთობას. ის არასდროს უშვებდა ხელიდან შესაძლებლობას, ძალზე დეტალურად აღეწერა, თუ რას და როგორ უზამდა სარას მისი ნება რომ იყოს. ვიცოდი, მას ეგონა თითქოს იმის გამო ავუკრძალე სარასთან შეხვედრა, რომ ჩემთვის დამეტოვებინა იგი. მაგრამ ეს ფუჭი ინტერპრეტაცია იყო. კარლოსი ამჟამად ძალზე ჩაკეტილი ჩანდა. იმისთვის, რომ გამერღვია მისი ჩაკეტილობა რაიმე უფრო დამარწმუნებელი ხერხებისთვის უნდა მიმემართა. ერთადერთი რაც მომივიდა იმ წამს თავში იყო ის ემოციური მუხტი, რომლის აფეთქება ჩვენ პირველ შეხვედრაზე ვიხილე. ეს ტაქტიკა იმენად მარტივად მეჩვენებოდა, რომ ვერც კი წარმოვიდგენდი, თუ კი მას ასეთი მნიშვნელოვანი შედეგი მოჰყვებოდა.- კარგით კარლოს, მოდით განვიხილოთ ის სამყარო, რომელიც თქვენ მოგწონთ და რომელსაც ასე გამეტებით იცავთ. კერძოდ, ნებადართული ძალადობის სამყარო. დაფიქრდით ახლა თქვენს ქალიშვილზე. როგორი იქნება მისთვის იმგვარ საზოგადოებაში ცხოვრება, სადაც ნებისმიერს, ვისაც კი ჩვიდმეტიოდე წლის გოგონას ძალით დამორჩილება მოესურვება, შეეძლება მისი გაუპატიურება. კარლოს ღიმილი სახეზე შეაცივდა. ის შეკრთა და თქვა:- ამას არ ვუსურვებდი ჩემს ქალიშვილს.- კი მაგრამ სხვა რა გამოსავალი ექნება მას იმ სამყაროში, რომელსაც თქვენ აშენებთ? რას იზამთ, მონასტერში გაოკეტავთ? თქვენ ქმნით იმ სამყაროს, რომელშიც ის იცხოვრებს. სწორედ ასე იქცევიან მამები – აშენებენ იმ სამყაროს, რომელშიც მომავალში მათი შვილები იცხოვრებენ. მე არც კი მიკითხავს თქვენთბის, მაინც რა გსურთ თქვენი ქალიშვილისთვისვის?- მსურს შეიყვაროს ღირსეული ადამიანი, რომელთანაც მყარ და მოსიყვარულე ოჯახს შექმნის. – კი მაგრამ როგორ განხორციელდება ეს თუ კი მამამისი ძალადობით აღსავსე სამყაროს უჭერს მხარს? თუ გსურთ რომ მან სიყვარულით სავსე სამყაროში იცხოვროს, თავადვე უნდა შეუწყოთ ხელი ამ სამყაროს შენებას. თქვენს ქცევის მანერებს უნდა გადახედოთ. ხომ ვერ გახდებით გამონაკლისი თქვენს მიერვე ჩამოყალიბებული წესიდან, ესაა ნებისმიერი ეთიკური სისტემის საფუძველთა საფუძველი. სეანსის ტონალობა შეიცვალა. ყოველგვარი შეხლა-შემოხლა შეწყდა. ორივენი ძალიან დავსერიოზულდით. თავს უფრო ფილოსოფიის ან რელიგიის მასწავლებლად ვგრძნობდი ვიდრე ფსიქოთერაპევტად, მაგრამ ისიც ვიცოდი, რომ სწორ გზაზე ვიდქით. ვამბობდი იმას რაც თავიდანვე, ჩვენს პირველივე შეხვედრებისას უნდა მეთქვა.

 

(დასასრული იქნება… )

 

“ძალადობა ნებადართული რომ იყოს… ” (დასაწყისი)

– თქვენი პაციენტი ნამდვილი პირუტყვია! ჯგუფის უკანასკნელ შეხვედრაზე მე მას პირდაპირ ვუთხარი ეს. სარა, ფსიქიატრიის ახალგაზრდა რეზიდენტი, შეყოვნდა და შემომხედა. ჩემი მხრიდან კრიტიკას ელოდა.ეტყობა მართლაც უჩვეულო რამ მოხდა.  ყოველდღიურად არ მეჭრებიან კაბინეტში სტუდენტები და არ მეუბნებიან ამაყი ტონით, რომ ჩემს ერთერთ პაციენტს სიტყვიერი შეურაცხყოფა მიაყენეს. თანაც კიბოს უკანასკნელ სტადიაზე მყოფ პაციენტს. – სარა, დაჯექით და მომიყვით რა მოხდა. რამდენიმე წუთი მაქვს შემდეგი პაციენტის მოსვლამდე.სარამ ოდნავ მოითქვა სული და დაიწყო.- კარლოსი ყველაზე ურცხვი და საზიზღარი ადამიანია, ვინც კი ცხოვრებაში მინახავს. – მოგეხსენებათ, რომ არც მე მეხატება დიდად გულზე. ეს თავიდანვე გითხარით, როდესაც მას თქვენთან ვაგზავნიდი. – კარლოსი ექვსი თვის განმავლობაში გადიოდა ჩემთან ინდივიდუალურ თერაპიის კურსს, რამდენიმე ხნის წინ კი გადავწყვიტე სარასთან გამეგზავნა თერაპიულ ჯგუფში ჩასაწერად. – უკაცრავად, გაგაწყვეტინეთ. განაგძეთ თუ შეიძლება.- თავადაც უწყით რაოდენ აუტანელია ხოლმე კარლოსი. ისე დასდევს ქალებს, თითქოს ისინი ახურებული ძუკნები იყვნენ. სულ არ აღელვებს თუ რა ხდება ჯგუფში. წინა შეხვედრაზე მართამ, მოსაზღრე მდგომარეობაში მყოფმა ძალზე მამაცი ბუნების ახალგაზრდა ქალმა, გაანდო ჯგუფს თავისი შარშანდელი გაუპატიურების ამბავი. არამგონია ამაზე ვინმესთან ესაუბრა, ყოველშემთხვევაში არა ჯგუფთან. ის ისეთი შეშინებული ჩანდა, ისე გულამოსკვნილი ტიროდა, ისე უჭირდა ამ ყველაფერზე ლაპარაკი. ეს ძალიან მტკინეული იყო მისთვის. ყველანი ვცდილობდით დავხმარებოდით მას და მე, სწორად თუ არასწორად, გადავწყვიტე გამენდო ჯგუფისთვის, რომ მეც გამაუპატიურეს სამი წლის წინ…- სარა, ეს რ ვიცოდი- არც არავინ იცოდა!მან თვალები მოხუჭა. ეტყობოდა ძალიან უჭირდა ჩემთან ამის შესახებ საუბარი. შექმნილ ვითარებაში არც კი ვიცოდი რა იყო მისთვის უფრო მტკივნეული, ის რომ თავისი გაუპატიურების შესახებ საუბრობდა, თუ ის რომ ასე თავშეუკავებლად მოიქცა ჯგუფში. ან იქნებ ის თრგუნავდა, რის თქმასაც ახლა აპირებდა?  ამიტომ გადავწყვიტე უბრალოდ ფაქტებს მივყოლოდი ზედმეტი განსჯისა და კრიტიკის გარეშე. – შემდეგ?- შემდეგ საქმეში თქვენი კარლოსი ჩაება.

 

ჩემი კარლოსი? სასაცილოა! გეგონებათ მე მისი მშობელი მამა ვიყავი და პასუხს ვაგებდი მის სქციელზე. მართალია, მე დაჟინებით ვთხოვდი სარას, რომელსაც არ სურდა სასიკვდილოდ დაავადებული პაციენტის აყვანა, როგორმე მიეღო იგი ჯგუფში, მაგრამ ისიც მართლი გახლათ, რომ სარას ჯგუფი ხუთ კაცამდე შემცირდა და მას ახალი წევრები ესაჭიროებოდა. ასე აღელვებული სარა არასდროს მინახავს. ვიცოდი რომ რამდენიმე ხანში ძალზე უხერხულად იგრძნობდა თავს მომხდარის გამო, არ მსურდა ჩემი კრიტიკით კიდევ უფრო დამემძიმებინა მისი მდგომრეობა. – რა ჩაიდინა?- ის ჯერ კონკრეტულ შეკითხვებს სვამდა: როდის? სად? როგორ? ვინ? თავდაპირველად ეს დაეხმარა მართას. მაგრამ შემდგომ, როდესაც მე დავიწყე ჩემი ამბის მოყოლა, იგი ჩემზე გადმოერთო და იმავე კითხვების დასმა დამიწყო. შემდგომ კიდევ უფრო ინტიმურ დეტალებს ჩაგვეკითხა: გაგვიხია თუ არა მოძალადემ ტანსაცმელი? ეაკულაცია ჩვენს შიგნით მოახდინა თუ არა? სიამოვნებას თუ გვანიჭებდა ეს ყველაფერი? ამგვარ კითხვებზე გადასვლა იმდენად შეუმჩნევლად მოხდა, რომ საკმაო დრო გავიდა სანამ ჯგუფი მის საქციელზე რაიმე რეაგირებას მოახდენდა. მე და მართა სულ არ ვენაღვლებოდით, ის თავის სექსუალურ ფანტაზიებში იყო გართული. ვიცი, მეტი მოთმინება უნდა გამომიჩინა მის მიმართ, მაგრამ ის მართლაც საზიზღარი ადამიანია! – ბოლოს როგორ დამთავრა ყველაფერი? – საბოლოოდ ჯგუფი გონს მოეგო და გაკიცხა იგი უგულო საქციელისთვის, მაგრამ მას სრულებით არ უგრძვვნია სინდსის ქენჯნა. პირიქით, უფრო აგრესიული გახდა და დაგვადანაშაულა მე და მართა (ისევე, როგორც ყველა სხვა გაუპატიურების მსხვერპლი), რომ ჩვენ ნამეტან დიდ მნიშვნელობას ვანიჭებთ ამ ყველაფერს. “მერე და რა მოხდა, დიდი ამბავი?!”, თქვა მან და დაამატა, რომ პირადად სულაც არ იქნება წინააღმდეგი, თუ კი ვინმე მომხიბლავი ქალბატონი გააუპატიურებს. დამშვიდობებისას კი დასძინა, რომ არ შეეწინააღმდეგება არცერთ ძალადობის მცდელობას ჯგუფის წევრ ქალბატონების მხრიდან. სწორედ მაშინ ვუთხარი, რომ დამპალი ნაბიჭვარია. – მე მეგონა თქვენი მკურნალობის მეთოდი მდგომარეობდა იმაში, რომ მისთვის პირუტყვი გეწოდებინათ.ამ ფრაზამ განმუხტა სიტუაცია. სარამ შვებით ამოისუნთქა. ორივეს გაგვეღიმა.- დიახ, ესეც! მართლაც მიჭირდა თავის შეკავება!მხარდაჭერის სიტყვებს ვეძებდი. მინდოდა გამემხნევებინა სარა, მაგრამ საბოლოოდ გაცილებით პედანტურად გამომივიდა ნათქვამი, ვიდრე ამას ველოდი. – სარა, ამგვარი ექსტრემალური სიტუაციები ხშირად გადამწყვეტ როლს თამაშობენ თერაპიის პროცესში. თუ კი მოხერხდა მათზე გულდასმით მუშაობა. ყველაფერი რაც ხდება ჯგუფში, მომავალში შეიძლება მუშაობისა და განხილვის საგანი გახდეს. მოდი კარგ გაკვეთილად ვაქციოთ ეს ყველაფერი კარლოსისთვის. მე მას ხვალ დილით ვხვდები და აუცილებლად დაველაპარაკები მომხდარის შესახებ, მაგრამ ასევე მინდა თქვენც მიხედოთ საკუთარ თავს, თუ კი საუბარი დაგჭირდათ დღის მეორე ნახევარში თავისუფალი ვიქნები ან შეგვიძლია კვირის განმავლობაში შევხვდეთ ერთმანეთს.

სარამ მადლობა გადამიხადა და თქვა, რომ დაფქრდება ჩემს წინადადებაზე. გადავწყვიტე, რომ თუ კი სარა ვინმე სხვასთან მოისურვებდა საკუთარ პრობლემებზე საუბარს, ვეცდებოდი მოგვიანებით მაინც შეხვედროდით ერთმანეთს და ეს ინციდენტი მისთვისაც კარგ პროფესიულ გამოცდილებად გვექცია. ვიცოდი რაოდენ რთული იყო მისთვის მსგავს სიტუაციაში სიმშვიდის შენარჩუნება, მე ვუთანაგრძნობდი მას, მაგრამ ამავე დროს ვხვდებოდი, რომ ის ცდილობდა საკუთარი პრობლემები გადაეწყვიტა ჯგუფის მეშვეობით. ვფიქრობ უკეთესი იქნებოდა, თავიდან ინდივიდუალურად ემუშავა თავის პრობლემაზე და მხოლოდ ამის შემდეგ, თუ რათქმაუნდა სურვილი ექნებოდა, გაეზიარებინა იგი ჯგუფისთვის და ეს ჯგუფის წევრთა სასარგებლოდ გამოეყენებინა. ჩემი შემდეგი პაციენტი გამოჩნდა და ყურადღება მასზე გადავიტანე. თუმცა ვერაფრით ვაიძულებდი თავს არ მეფიქრა კარლოსზე და იმაზე თუ რა მიმართულებით წამეყვანა მასთან შემდეგი სეანსი. ხშირად ვფიქრობდი მასზე. ის უჩვეულო პაციენტი იყო. ჩვენი პირველი შეხვედრიდანვე, რომელიც რამდენიმე თვის წინათ შედგა, მე მასზე გაცილებით მეტი დროის განმავლობაში ვფიქრობდი ვიდრე ის ორი საათი კვირაში, რომელიც ჩვენი შეხვდერების განრიგით იყო გათვალისწინებული. “კარლოსი კატაა, რომელსაც ცხრა სიცოცხლე აქვს, მაგრამ ახლა, როგორც ჩანს, მისი მეცხრე სიცოცხლეც იწურება”, ასე მითხრა ონკოლოგმა, რომელმაც კარლოსი ჩემთან კონსულტაციაზე გამოგზავნა. მან ამიხსნა, რომ კარლოსს ლიმფომის ძალზე იშვიათი, ნელმზარდი სახეობა ჰქონდა, რომელიც იმდენად ავთვისებიანობით არ ქმნიდა პრობლემებს, რამდენადაც თავისი ზომების გამო. ათი წლის განმავლობაში სიმსივნე კარგად ემორჩილებოდა მკურნალობას, მაგრამ ახლა მან ფილტვები დააზიანა და გულსაც ეპოტინებოდა. კარლოსის ექიმებმა უკვე ყველაფერი, შესაძლებელი და შეუძლებელიც, მოიმოქმედეს: მაქსიმალურად დასაშვები დოზებით ასხივებდნენ მას, ამოწურეს ქიმიოთერაპიულ საშუალებათა სრული ნუსხა, მაგრამ უშედეგოდ. მეკითხებოდნენ, რამდენად გულწრფელნი უნდა ყოფილიყვნენ კარლოსის წინაშე? ეთქვათ თუ არა მისთვის სიმართლე? მითუმეტეს, რომ კარლოსი სრულებით არ უგდებდა ყურს. მათ არ იცოდნენ რამდენად გულწრფელი იყო იგი საკუთარ თავთან. როგორ მიიღებდა იგი ამ ამბავს? ისინი ხედავდნენ, რამდენად დათრგუნული იყო კარლოსი, რომ მას არავინ ჰყავდა ვისაც მხარდაჭერისთვის ან დახმარებისთვის მიმართავდა, მაგრამ არაფრის შეცვლა არ შეეძლოთ.კარლოსს მართლაც არავინ ჰყავდა, თუკი ტყუპ ქალ-ვაჟს არ ჩავთვლით, რომლებიც მის ყოფილ მეუღლესთან ერთად სამხრეთ ამერიკაში ცხოვრობდნენ. ის არგენტინაში გაიზარდა.  ერთადერთი ბავშვი იყო ოჯახში. დედა მშობიარობას გადაყვა, მამა კი ოცი წლის წინ სწორედ იმ ტიპის ლიმფომით გარდაიცვალა, რომელიც ახლა კაროსსაც უღებდა ბოლოს. მამაკაცებთან არ მეგობრობდა. “ვის რაში ჭირდებიან ისინი?!” – მითხრა მან ერთხელ. – “არ შემხვედრია ჯერ მამაკაცი, რომელიც ერთი დოლარის, სამსახურის ან ნაშის გულისთვის არ გამოგჭრიდეს ყელს!” მას ხანმოკლე ქორწინება ჰქონდა და იმის მერე არ დაუმყარებია რაიმე სერიოზული ურთიერთობა ქალებთან. “კაცი გიჟი უნდა იყო, რომ ქალთან ერთზე მეტჯერ იჟიმაო”. მისი ცხოვრების უმთავრესი მიზანი, მისივე თქმით, იყო რაც შეიძლება მეტ ქალთან ჰქონოდა სქესობრივი კავშირი. პირველივე შეხვედრისას მან არც თუ სასიამოვნო შთაბეჭდილება დატოვა ჩემზე, როგორც თავისი ხასიათით, ასევე თავისი გარეგნობით. ის გამხდარი და დაუძლურებული იყო. მკლავებზე, კისერზე და ყურების უკან მას შესამჩნევად შესიებული ლიმფური კვანძები მოუჩანდა, ხოლო ქიმიოთერაპიის გამო ის სრულებით გამელოტებულიყო. მისი გარეგნული რეკვიზიტები – თვალებზე ჩამოფხატული ფართოკიდეებიანი ქუდი და შეშუპებული ლიმფური კვანძების დასაფარად ყელზე შემოხვეული შარფი – მხოლოდ ზედმეტ ყურდღებას იპყრობდნენ მისი ისედაც უსიამო გარეგნობის მიმართ. ის შესამჩნევად იყო დათრგუნული. ამისთვის საკმაო მიზეზიც ჰქონდა. სიმწრით საუბრობდა კიბოსთსან ათწლიანი შერკინების შესახებ. მისი თქმით, ავადმყოფობა ნაბიჯ-ნაბიჯ ანადგურებდა მას. მან უკვე მოუღო ბოლო კარლოსის მნიშვნელოვან ნაწილს: მის ენერგიულობას, მის ძალებს, მის თავისუფლებას (კარლოსი იძულებული იყო სტენფორდის ჰოსპიტალის სიახლოვეს ეცხოვრა, ის სრულებით მოწყვეტილი იყო თავის სამშობლსა და კულტურას). ყველაზე დამთრგუნველი კი იყო ის, რომ სიმსივნემ მისი სოციალური ურთიერთოები დაანგრია. სოციალურ ურთიერთობებში კარლოსი სქესობრივ ცხოვრებას გულისხმობდა. ქიმიოთერაპიის დროს ის სქესობრივად უძლური იყო. ქიმიოთერაპიის Dდასასრულ ქალებთან სიმელოტის გამო ვერ ურთიერთობდა, ხოლო როდესაც თმა ამოუვიდოდა და მომდევნო კურსის ბოლომდე ორიოდე კვირა ღა რჩებოდა, მეძავები მის მომსახურებაზე უარს აცხადებდნენ, რათგან ეგონათ, რომ ლიმფური კვანძები აივ-ინფექციის გამო ჰქონდა გადიდებული. ამგვარად მისი სქესორივი ცხოვრება სადომაზოქისტური ვიდეოჩანაწერების ყურებისას მასტურბირებით შემოიფარგლებოდა.   მართალია – აღიარა მან, მხოლოდ იმის შემდეგ როდესაც მე მას ამაზე პირდაპირ მივუთითე – რომ ის მარტოსულად გრძნობს თავს და რომ სწორედ ეს წარმოადგენს პრობლემის ძირითად ნაწილს, მაგრამ ეს მხოლოდ მაშინ ხდება, როდესაც იგი იმდენად დაუძლურებულია, რომ საკუთარი თავის მოვლაც კი არ შეუძლია. ადამიანებთან ახლო (არასექსუალური)  ურთიერთობით სიამოვნების მიღების იდეა სრულიად უცხო იყო მისთვის. თუმცა აქაც იყო გამონაკლისი – მისი შვილები. როდესაც კარლოსი მათზე საუბრობდა ის სრულიად გარდაისახებოდა და ნამდვილ, მამობრივ გრძნოებს გამოხატავდა, რომელთაც სიამოვნებით ვიზიარებდი. გულაჩუყებული ვუცქერდი მის ათრთოლებულ სხეულს, როდესაც ის თავისი შიშის შესახებ ყვებოდა, რომ ბავშვებიც აქცევდნენ მას ზურგს, რომ დედა საბოლოოდ განაწყობდა მათ მის წინააღმდეგ ან ისინი კიბოს შიშით გაწყვეტდნენ მასთან ურთიერთობას.- რით შემიძლია დაგეხმაროთ, კარლოს? – თუ მართლაც გსურთ ჩემი დახმარება, მასწავლეთ ჯავშნოსნების სიძულილი! რამდენიმე ხანს კარლოსი ტკბებოდა ჩემი დაბნეულობით. შემდეგ კი მითხრა, რომ ვიზუალურ ტექნიკას იყენებდა, რომელსაც ონკოლოგიური პაციენტები ხშირად მიმართავენ ხოლმე თვითგანკურნების მიზნით: მისი ახალი ქიმიოთერაპიული საშუალების ვიზუალურ ხატებს დიდი B და P ასოები, დათვები (Bეარს) და ღორები (Pიგს), წარმოადგენდნენ, მისი ლიმფური კვანძების სიმსივნური უჯრედები კი ჯავშნოსნები იყვნენ. ქმიოთერაპიის კურსის განმავლობაში კარლოსი წარმოიდგენდა, თუ როგორ ესხმოდნენ დათვები და ღორები გარქოვანებული ბაქნებით აღჭურვილ ჯავშნოსნებს. პრობლემა კი ის იყო, რომ კარლოსის დათვები და ღორები არასაკმარისად ძლიერნი იყვნენ, რათა ჯავშნოსნებს გამკლავებოდნენ. მისი უარყოფითი თვისებების და მიუხედავად კარლოსი რაღაცით მიზიდავდა. შესაძლოა იმ შეგრძნების გამო, რომ ის კვდებოდა კიბოთი და არა მე, შესაძლოა შვილებისადმი უსაზღვრო სიყვარულის ან მისი გულისამაჩუყებელი ხელის ჩამორთმევის მანერის გამო, როდესაც ის ორივე ხელით მაგრად ჩაეჭიდებოდა ხოლმე ჩემს გამოწვდილ მტევანს. ან იქნებ მისმა უცნაურმა თხოვნამ მომხიბლა: “მასწავლეთ ჯავშნოსანთა სიძულვილი!”

ჩვენი შეხვედრების დასაწყისშივე ვეცადე შემეფასებინა ყველა ხელისშემშლელი ფაქტორი. თავს ვარწმუნებდი, რომ ის არა იმდენად ასოციალური, რამდენადაც უბრალოდ საზოგდოებიდან გარიყული ადამიანი იყო და რომ მისი არასასიამოვნო ხასიათობრივი თვისებების შეცვლა სრულებით შესაძლებელია. მკურნალობის გეგმა არ დამისახავს. უკვე საკმაო ხნის განმავლობაში ვხვდებოდით ერთმანეთს მე კი ჯერ არ მქონდა განსაზღვრული თერაპიის კონკრეტული მიზნები. რა მომემოქმედა? უბრალოდ მხარში დავდგომოდი ქიმიოთერაპიის კურსის დროს? (ამ პერიოდში კარლოსი განსაკუთრებით სუსტი და უმწეო იყო ხოლმე). ხოლო როდესაც ტერმინალურ სტადიას მიაღწევდა სიცოცხლის ბოლო წუთებამდე მის გვერდით ვყოფილიყავი? შესაძლოა ეს სრულებით საკმარისი იქნებოდა. ღმერთია მოწმე, კარლოსი მართლაც ძალზე მარტოსული იყო. დამლაპარაკებელიც კი არავინ ჰყავდა. მართალია კარლოსის მარტოობა მისსივე ქცევის შედეგი იყო, მაგრამ რამდენად შეამსუბუქებდა მის მდგომარეობას ამ ფაქტის გაცნობიერება და შცვლა? თანაც როდის? ახლა, როდესაც ის სიკვდილის პირას იდგა და მისი ცხოვრება უკეთეს შემთხვევაში თვეებით განისაზღვრებოდა? ამავე დროს ვფიქრობდი – იქნებ კარლოსს შეეძლო მნიშვნელოვანი შედეგების მიეღწევა. არა, არა და არა! რა აზრი აქვს რაიმე მნიშვნელოვნზე საუბარს, როდესაც ადამიანს სულ რამდენიმე თვე ღა აქვს დარჩენილი?! მსგავს სტუაციაში ვერც ერთი თერაპევტი, და მათ შორის ვერც მე, ვერ დადებდა თავს მეტნაკლებად მნიშვნელოვანი შედეგების მისაღწევად. კარლოსი სიამოვნებით დათანხმდა ფსიქოთერაპიაზე. მისთვის დამახასიათებელი ცინიზმით მან განაცხადა, რომ მკურნალობის საფასურის ოთხმოცდაათ პროცენტს სადაზღვეო კომპანია ფარავდა, მას კი არაფრით არ შეეძლო ამგვარი შანსის ხელიდან გაშვება. თანაც კარლოსი იმ ადამიანთა რიცხვს ეკუთვნოდა, ვინც ყველაფრის მოსინჯვას ცდილობს ცხოვრებაში, მას კი ჯერ არასდროს ესაუბრა ფსიქიატრთან. მე არ შევთანხმებულვარ მასთან რაიმე კონკრეტული მიზნებზე, მხოლოდ აღვნიშნე, რომ ამგვარ ვითარებაში სხვა ადამიანთან საუბარი ხშირად შვების მომგვრელია ხოლმე. დაჟინებით ვთხოვე მას ექვსჯერ შევხვედრილყავით ერთმანეთს, შემდეგ კი განგვესაზღვრა რამდენად ეფექტური იყო თერაპია და ღირდა თუ არა მისი გაგრძელება.ჩემდა გსასკვირად კარლოსმა საოცრად კარგად აუღო ალღო ჩვენს საუბრებს და ექვსი სეანსის შემდეგ გადავწყვიტეთ განუსაზღვრელი ვადით გაგვეგრძელებინა შეხვედრები. ყოველ ჯერზე ის განსახილველ საკითხთა მთელი ნუსხით მოდიოდა. ეს იყო სიზმრები ან სამსახურეობრივი პრობლემები (კარლოსი საკმაოდ ნიჭიერი ფინანსური ანალიტიკოსი გახლდათ და ავადმყოფობის დროსაც განაგრძობდა მუშაობას). ზოგჯერ ის ფიზიკურ დისკომფორტზე და ქიმიოთერაპიისადმი სიძულვილზე ლაპარაკობდა, მაგრამ  ყველაზე ხშირად საუბარი ქალებსა და სექსს ეხებოდა. ყოველ სეანსს ის იწყებდა ქალების აღწერით, რომელთაც კვირის განმავლობაში ხვდებოდა. ხშირად ამგარი “შეხვედრები” მაღაზიის სალაროსთან დგომისას დაჭერილ გამოხედვებით შემოიფარგლებოდა. შემდეგ კი ის დიდხანს და დაწვრილებით ფიქრობდა თუ როგორ შეიძლება აწყობილიყო მათი ურთიერთობა. ზოგჯერ ის იმდენად გატაცებული იყო ქალებით, რომ სრულებით ივიწყებდა კიბოს, რომელსაც მისი სხეულის ყოველ კუთხე-კუნჭულში შეეღწია. შესაძლოა სწორედ ეს იყო მისი აკვიატების მიზეზი – ამ დროს ის თავის ავადმყოფობას ივიწყებდა. მაგრამ მისი ამგვარი დამოკიდებულება სუსტი სქესის მიმართ კიბომდე გაცილებით ადრე ჩამოყალიბდა. ის ყველთვის დასდევდა ქალებს, უბრალო სექსუალურ ობიექტებად აღიქვამდა და ძალზე დამამცირებლად ეპყრობოდა მათ. ამიტომაც არ გამკვირვებია სარას მონაყოლი, ვიცოდი რომ კარლოსი გაცილებით უარეს საქციელზე იყო წამსვლელი. მაშ, როგორ მოვქცეულიყავი შემდეგ სეანსზე? ერთისმხრივ, ჩვენი ურთიერთობის შენარჩუნება და გაუმჯოეება მსურდა. სწორედ ახლა მივაღწიეთ გარკვეულ წარმატებებს, თანაც მე ერთადერთი ადამიანი ვიყავი ვისთანაც ის ახლო იყო. მეორესმხრივ, კარლოს უნდა გაეგრძელებინა ჯგუფში სიარული. იქ რამდენიმე მიზეზით გავგზავნე: პირველყოვლისა მას მხარდაჭერა ესაჭიროებოდა, რასაც ჯგუფი შესანიშნავად უზრუნველყოფდა.  გარდა ამისა ვიმედოვნებდი, რომ კარლოსი გვერდიდან შეხედავდა საკუთარ თავს, გააცნობიერებდა თავისი ქცევის უარყოფით მხარეებს და ისწავლიდა გარშემომყოფებთან ახლო ურთიერთობების დამყარებას. უკანასკნელი ხუთი კვირის განმავლობში ის წარმატებით მიიწევდა წინ. მაგრამ ახლა ვშიშობდი ანტიპათია არ გამოეწვია ჯგუფის წევრებში. თუ კი, რათქმაუნდა, ისინი უკვე არ განეწყვნენ უარყოფითად მის მიმართ!

(გაგრძელება იქნება…)

სიყვარულის ჯალათი – შესავალი (დასასრული)

ექზისტენციალური იზოლაზია, მესამე მოცემულობა, გამოწვეულია გადაულახავი უფსკრულით “მესა” და “სხვებს” შორის. უფსკრულით, რომელიც არსებობს ყველაზე ახლო, გულახდილ ურთიერთობებშიც კი. ადამიანი გარიყულია არა მხოლოდ სხვებისგან, არამედ ასევე იმ სამყაროდან, რომელსაც ის ქმნის ამ გარიყვის შედეგად. ამგვარი ექზისტენციალური იზოლაცია უნდა განვასხვაოთ იზოლაციის სხვა სახეობებისგან – ინტერპერსონალურსა და შინაგანისგან.     ადამიანი განიცდის ინტერპერსონალურ იზოლაციას, ან სიმარტოვეს, როდესაც მას არ გააჩნია ის სოციალური უნარ-ჩვევები, რომლთა მეშვეობითაც ის სხვა ადამიანებთან იურთიერთებდა.  შინაგანი იზოლაცია ჩნდება მაშინ, როდესაც პიროვნება იწყებს თავისი ემოციების და მოგონებების გამიჯვნას ერთმანეთისგან. შინაგანი იზოლაციის ყველაზე დრამატული და ამავე დროს ყველაზე იშვიათი სახეობაა პიროვნების სრული გაორება. როდესაც თერაპევტი ხვდება ასეთ შემთხვევას, როგორც ეს მარჯის (“თერაპიული მონოგამია“) შემთხვევაში მოხდა, მის წინაშე დგება დილემა: ორთაგან რომელ პიროვნებას უმკურნალოს?   იმის გამო, რომ ექზისტენციალური იზოლაციის პრობლემის გადაწყვეტა პრაქტიკულად შეუძლებელია ფსიქოთერაპევტი უნდა ეცადოს დაანგრიოს ის არასწორი დაცვითი მექანიზმები, რომლებსაც პაციენტი იყენებს იზოლაციასთან ბრძოლაში და რომლებიც ხელს უშლიან მას ადამიანებთან ნორმალური ურთიერთობების აწყობაში. მრავალი მეგობრული და სასიყვარულო ურთიერთობა ინგრევა იმის გამო, რომ პარტნიორები ერთმანეთზე ზრუნვის მაგიერ იყენებენ ერთმანეთს საკუთარი იზოლაციის გადასალახად.    საკმაოდ გავრცელებულია იზოლაციის დაძლევის მცდელობა, საკუთარი პიროვნების საზღვართა გახსნისა და საკუთარი თავის სხვა ადამიანთან შერწყმის საშუალებით. სხვა ადამიანთან შერწყმის ტენდენცია ექპერიმენტულად იქნა დამტკიცებული ქვეზღურბლოვანი გაღიზიანების მეშვეობით: ფრაზა “მე და დედა ერთნი ვართ” ჩნდებოდა წამის მეასედით, ისე რომ ცდის პირთ არ შეეძლოთ მისი ცნობიერად აღქმა, მაგრამ ამის შემდეგ ისინი თავს უკეთ, უფრო დაცულად გრძნობდნენ. ცხოვრების ერთ-ერთი ყველაზე საოცარი პარადოქსი მდგომარეობს იმაში, რომ თვითშემეცნება ბადებს შფოთვას. სხვა ადამიანთან შერწყმა კი ამ შფოთვას ძალზე რადიკალური მეთოდიოთ სპობს. ადამიანი განიცდის ნეტარებასა და სიმშვიდეს იმის გამო რომ შეერწყა საყვარელ ადამიანს და ამავე დროს კარგავს საკუთარ თავს.    აი რატომ არ უყვართ ფსიქოთერაპევტებს შეყვარებულ პაციენტებთან მუშაობა. ფსიქოთერაპია და შეყვარებულობა შეუთავსებელნი არიან. ფსიქოთერაპია ააქტიურებს თვითშეგნებას და შესაბამისად შფოთვასაც, რომელიც შინაგან კონფლიქტს უდევს საფუძვლად.   გარდა ამისა მე, ისევე, როგორც თერაპევტთა უმეტესობას, მიჭირს პროდუქტიული ურთიერთობების დამყარება შეყვარებულ პაციენტებთან. მაგალითად ტელმას ნოველიდან “სიყვარულის ჯალათი” არ სურდა ჩემთან თანამშრომლობა: მთელი მისი სულიერი ენერგია იყო მიმართული მის აკვიატებულ სიყვარულზე. უფრთხილდით უპირობო და უგუნურ მიჯაჭვულობას, ეს სრულიად არ ნიშნავს ნამდვილ სიყვარულს. ასეთი ჩაკეტილი სიყვარული საკუთარი თავით იკვებება, არაფერს გასცემს და ამგვარად თვითგანადგირებისთვისაა განწირული. სიყვარული არაა უბრალოდ ვნება, რომელიც იფეთქებს ორ ადამიანს შორის. შეყვარბულობა უსასრულოდ შორსაა ჭეშმარიტი სიყვარულისაგან. სიყვარული არის უფრო არსებობის საშუალება: არა იმდენად ლტოლვა, რამდენადაც თვითგანწირვა, დამოკიდებულება არა მხოლოდ ცალკეული ადამიანის, არამედ მთლიანად სამყაროსადმი.    თუმცა ჩვენ ვცდილობთ ვიცხოვროთ წყვილად და კოლექტიურად, მაინც დგება ხოლმე მომენტი, უმეტესწილად სიკვდილის წინ, როდესაც ჩვენ ვხვდებით, რომ ვიბადებით და ვკვდებით მარტონი. მაგრამ სიკვდილის წინაშეც კი, ახლობელი ადმიანის გვერდში დოგმამ შესაძლოა დაგვაძლევინოს მარტოობის განცდა. რიოგორც ერთერთმა პაციენტმა, მოთხრობიდან “ნუ მიიპარები”, თქვა: “თუმცა მარტო იმყოფები ნავში, მაინც სასიამოვნოა, როდესაც ხედავ შუქს მეზობელი ნავებიდან”.

მაშასადამე თუ კი სიკვდილი გარდაუვალია, თუ კი ერთ მშვენიერ დღეს განადგურდება ყველა ჩვენი მიღწევა, მთლიანად მზის სისტემაც კი და მთელი სამყარო მხოლოდ ბედის თამაშია, თუ კი ადამიანი იძულებულია თავად აშენოს საკუთარი ცხოვრება მაშინ საერთოდ რა აზრი აქვს ჩვენს არსებობას?    ეს შეხითხვები მოსვენებას არ აძლევს თანამედროვე ადამიანს. ბევრი ადამიანი მიმართავს ფსიქოთერაპიას იმის გამო, რომ თვლის თითქოს მის ცხოვრებას არ გააჩნია აზრი. ჩვენ ვართ მიზნის მაძიებელი არსებანი. ჩვენი ტვინი იმგავარადაა მოწყობილი, რომ თავადვე, ავტომატურად ამუშავებს ინფორმაციას, მაგრამ როგორც კი ჩვენ ვაწყდებით რაღაც გაუგებარს და ახალს, ჩვენ ვცდილობთ ავხსნათ ის და ამგვარად მოვიპოვოთ მასზე ძალაუფლება. კიდე უფრო მნიშვნელოვანია, რომ საზრისი ქმნის ღირებულებერბს და მათგან გამომდინარე ქცევის ნორმებსა და წესებს. პასუხი კითხვაზე “რისთვის?” (“რისთვის ვცხოვრობ?”) იძლევა პასუხს კითხვაზე “როგორ?” (“როგორ უნდა ვიცხოვრო?”).   ქვემოთმოყვანილ ათ ნოველაში ცხოვრების საზრისის ღია და პირდაპირი განხილვა არც თუ ისე ხშირად გვხვდება. აზრის ძიება, ისევე, როგორც ბედნიერების ძიება შესაძლებელია მხოლოდ ირიბი გზით. რაც უფრო მეტად ვეძებთ საზრისს, მით უფრო ნაკლები შანსია რომ ვიპოვნით. Fფსიქოთერაპიის პროცესში, ისევე როგორც ცხოვრებაში მთავარია ქმედება და არა მსჯელობა. ქმედების შედეგად მიღებული გამოცდილება სპობს შეკითხვის და მსჯელობის აუცილებლობას. და სწორედ ამაზე უნდა გაამახვილოს ყურადღება თერაპევტმა. ეს ექზისტენციალური პარადოქსი – ადამიანი, რომელიც ეძებს აზრს სამყაროში, რომელსაც თავისდათავად არ გააჩნია არანაირი საზრისი – ძალზე მნიშვნელოვანია ფსიქოთერაპევტებისათვის. თერაპევტი, რომელიც ცდილობს იყოს გულწრფელი თავის პაციენტებთან ურთიერთობაში, გამუდმებით გაურკვევლობაში იმყოფება და ხვდება, როგორც ეს ნოველა “სამ ღიმილში” ჩანს, რომ შეუძლებელია სრულყოფილად და ზუსტად ჩაწვდე პაციენტის განცდებს.

სინამდვილეში, ასეთი გაურკვევლობისათვის მზაობა და მისი ატანა არის გადამწყვეტი ფსიქოტერაპევტის პროფესიაში. შესაძლოა გვერდიდან ჩანს, თითქოს ფსიქიოთერაპევტი უძღვება პაციენტს უკვე წინასწარგანსაზღვრულ, მკაცდარდადგემილ ეტაპებზე, მაგრამ რეალურად ასეთი რამ იშვიათად ხდება. პირიქით, როგორც ამაზე მოთხრობებიც მეტყველებენ, თერაპევტი შესაძლოა ხშირად ყოყმანობდეს, იმპროვიზირებდეს და ფრთხილად სინჯავდეს ნიადაგს. ხშირად სურვილს თვითდაჯერებულობის მოპოვებისა, კონკრეტული თეორიისადმი მიმხრობით ან კონკრეტული თერაპიული ტექნიკის გამოყენების გზით, მივყავართ საპირისპირო შედწეგამდე: ჩარჩოში ჩასმული მსჯელობანი ხელს უშლიან იმ სპონტანურ შეხვედრებს, რომელებიც ესოდენ მნიშვნელოვანია თერაპიისთვის.    ამგვარი სპონტანური შეხვედრები, რომლებშიც თერაპიის ძირითადი არსი დევს, წარმოადგენენ ძალზე მჭიდრო და ადამიანურ ურთერთობას ორ პიროვნებას შორის, რომელთაგანაც ერთერთი (როგორც წესი, მაგრამ არა ყოველთვის, ეს პაცენტია) მეორეზე უფრო მეტად იტანჯება. თერაპევტი ორმაგ როლს ასრულებს: ერთისმხრივ ის პაციენტის ცხოვრებას გვერდიდან ადევნებს თვალყურს, მეორესმხრივ კი ის თავად მონაწილეობს პაციენტის ცხოვრებაში. როდესაც თერაპევტი მეთვალყურის როლშია, მას მაქსიმალური ობიექტურობა მოეთხოვება, რათა უზრუნველყოს თერაპიული პროცესის მინიმალური კონტროლი მაინც. როდესაც თერაპევტი მონაწილის როლშია, ის განიცდის მძლავრ ზეგავლენას პაციენტის მხრიდან, და არც თუ იშვიათად თავადაც იცვლება თერაპიული შეხვედრების შედეგად.    როგორც თერაპევტი, რომელმაც აირჩია პაციენტთა ცხოვრებაში მონაწილეობის გზა, მეც ვაწყდები ხოლმე იმავე ექზისტენციალურ პრობლემებს, რომლებსაც ჩემი პაციენტები განიცდიან. ამავე დროს მე იძულებული ვარ შევისწავლო ეს პრობლემები ექზისტენციალური კონცეფციიდან გამომდინარე. მე უნდა ვიყო დარწმუნებული, რომ ცოდნა არცდნას ჯობს, რომ გამბედაობა გაუბედაობაზე უკეთესია, ხოლო მაგია და ილუზია, რამდენად მშვენიერი და მიმზიდველიც არ უნდა იყვნენ ისინი, მაინც აღარიბებენ ადამიანის სულიერ სამყაროს. როგორც ძალზე ზუსტად აღნიშნა თომას ჰარდიმ: “იმისთვის რომ შეიცნო სიკეთე, ჯერ უნდა კარგად შეისწავლო ბოროტება”.    ასეთი ორმაგი როლი, მეთვალყურისა და მონაწილის, მაყენებს ხოლმე საკმაოდ ძნელად გადასაჭრელი ამოცანის წინაშე. მაგალითად შემიძლია კი მე მოვთხოვო პაციენტს ისეთი პრობლემის გადაჭრა, რომელსაც თავად გავურბოდი მთელი ცხოვრება? შემიძლია კი მე დავეხმარო მას იმაში, რომ ის უფრო შორს წავიდეს ვიდრე მე? მაქვს კი მე უფლება დავაყენო მომაკვდავი ადამიანის, მგლოვიარე ქვრივის, შვილმკვდარი დედის წინაშე გადაუწყვეტელი ექზისტენციალური კითხვები, რობლებზედაც თავად არ მაქვს პასუხი? შემიძლია კი მე გამოვხატო ჩემი სისუსტე პაციენტი ქალის მიმართ რომელიც მაცბუნებს და მიზიდავს? შემიძლია კი მე დავამყარო გულწრფელი და თბილი ურთიერთობა მსუქან, უშნო ქალთან, რომლის გარეგნობა ჩემში ზიზღს იწვევს? მაქვს კი უფლება დავანგრიო მოხუცი ქალის მყუდრო ილუზია, მისი თვითშეგნების ასამაღლებლად? მაქვს კი უფლება თავს მოვახვიო ჩემი მოსაზრებები ადამიანს, რომელსაც არ აქვს გადაწყვეტილებების მიღების უნარი და რომელმაც საკუთარი თავი სამი გაუხსნელი წერილით დაიზაფრა?   თუმცა ყველა ნოველლა აჭრელებულია სიტყვებით “პაციენტი” და “თერაპევტი” ამ თერმინებმა არ უნდა დაგაბნიოთ: აქ საუბარია ჩვეულებრივ ადამიანებზე. ტანჯვა ყველა ჩვენგანის ბედია. სამედიცინო დამღები უპირატესად პირობით ხასიათს ატარებენ და მეტწილად დამოკიდებულნი არიან კულტურულ, თეორიულ და ეკონომიკურ თავისებურებებზე. მათ არაფერი აქვთ საერთო პათოლოგიის სიმძიმესთან. იმის გამო, რომ თერაპევტები და პაციენტები თანაბრად აწყდებიან არსებობის მოცემულობებს, პროფესიული, ცივი ობიექტურობის პოზიცია, რომელიც ესოდენ მნიშვნელოვანია სამეცნიერო კვლევის შემთხვევაში, ჩვენს საქმიანობაში მიუღებელია. ჩვენ, ფსიქოთრაპევტებს არ შეგვიძლია მხოლოდ თანაგრძნობით ვუქნიოთ თავი პაციენტებს და მოუწოდოთ მათ უფრო გაბედული ნაბიჯების გადადგმისკენ. ჩვენ არ შეგვიძლია უბრალოდ ვუთხრათ მათ: “ეს თქვენი პრობლემებია”. პირიქით  ჩვენ უნდა ვისაუბროთ ჩვენს საკუთარ პრობლემებზე, რათგან ჩვენს ცხოვრებას და არსებობას მისჯილი აქვს სიკვდილი, რომლის არსებობაც არ გვსურს დავიჯეროთ, მისჯილი აქვს სიყვარული, რომელსაც ჩვენ ვკარგავთ, თავისუფლება, რომლისაც გვეშინია, და გამოცდილება რომელიც გვანსხვავებს. ამ მხრივ ჩვენ ყველანი ერთნაირები ვართ.

სიყვარულის ჯალათი – შესავალი (გაგრძელება)

მე შევნიშნე, რომ ფსიქოთერაპიისთვის მნიშვნელოვანია 4 ძირითადი მოცემულობა: ჩვენი და ჩვენი ახლობლების გარდაუვალი სიკვდილი; პასუხისმგებლობა გავხადოთ ჩვენი ცხოვრება ისეთად როგორიც ჩვენ გვინდა; ჩვენი ექზისტენციალური მარტოობა; და ბოლოს, მკვეთრად განსაზღვრული აზრის ან მიზნის არარსებობა ცხოვრებაში. რაოდენ სასტიკადაც არ უნდა მოგეჩვენოთ ეს მოცემულობები, ისინი მაინც შეიცავენ გარკვეული სიბრძნისა და ხსნის მარცვალს. მე ვიმედოვნებ, რომ შევძელი მეჩვენებინა ამ ათ ნოველაში, თუ როგორ შეიძლება დაიძლიოს ეს არსებობის მოცემულობები, და როგორ შეიძლება მათთან ბრძოლა გამოყენებულ იქნას პიროვნული ზრდისა და განვითარებისათვის.   ამ ცხოვრებისეული მოცემულობიდან ყველაზე აშკარა და გასაგებია სიკვდილის ფაქტი. ჯერ კიდევ ბავშვობაში, გაცილებით ადრე ვიდრე გვგონია, ჩვენ ვხვდებით რომ სიკვდილი გარდაუვალია. ამის და მიუხედავად სპინოზას სიტყვებით რომ ვთქვათ: “ყოველივე მიისწრაფვის გადარჩენისკენ საკუთარი არსებობის გზით”. ადამიანის ბუნებაში თავიდანვე დევს ეს კონფლიქტი – სიცოცხლის სურვილსა და სიკვდილის გარდაუვალობის აღქმას შორის.    სიკვდილის ფაქტთან შეგუებაში ჩვენ საოცარ მოხერხებულობასა და ფანტაზიას ვიჩენთ. ბავშვობაში ჩვენ ვუარყოფთ სიკვდილის ფაქტს მშობლების დამამშვიდებელი ახსნების მეშვეობით, ყოველდღიური ან რელიგიური მითების საშუალებით.  მოგვიანებით ჩვენ ვახდენთ სიკვდილის პერსონიფიცირებას: წარმოვიდგენთ მას მონსტრის ან დემონის სახით, ჩონჩხად ცელით ხელში. თუ კი სიკვდილი არის არსება, ესე იგი ჩვენ შეგვიძლია გავექცეთ და თავი დავაღწიოთ მას. თანაც რამდენადაც საშინელი არ უნდა იყოს მონსტრი, რომელსაც სიკვდილი მოაქვს, ის მაინც ნაკლებსაზარელია ვიდრე შიშველი სიმართლე. სიმართლე კი იმაში მდგომარეობს, რომ ჩვენ დაბადებიდანვე ვატარებთ საკუთარი სიკვდილის მარცვლებს. როდესაც ბავშვი იზრდება ის იწყებს სიკვდილის შიშის შემამსუბუქებელი სხვა გზების ძიებას. ბავშვები აუვნებელყოფენ სიკვდილს იმით, რომ დაცინიან მას, ჩადიან სახიფათო და უპასუხისმგებლო საქციელს, უყურებენ საშინელებათა ფილმებს.    როდესაც ვიზრდებით ვცდილობთ თავიდან ამოვიგდოთ ფიქრები სიკვდილზე: ჩვენ ვერთობით; ჩვენ ვაქცევთ მას რაღაც დადებითად (გადასვლა სხვა სამყაროში, სახლში დაბრუნება, უფალთან ერთიანობა), ჩვენ ვუარყოფთ მას მითების გამყარებით. ჩვენ ვისწრაფით უკვდავებისკენ, უკვდავი შედევრების შექმნით. ჩვენ ვპოულობთ საკუთარი არსებობის გაგრძელებას ჩვენს შვილებში, გვწამს რელიგიის, რომელიც სულის უკვდავებას ამტკიცებს.    ბევრი ადამიანი არ ეთანხმება სიკვდილის უარყოფის ამგვარ მექანიზმებს. “რა სისულელეა!”, ამბობენ ისინი. “ყველანი ვკვდებით, მაგრამ ღირს კი ამაზე ყურადღების ასე გამახვილება?!”    სინამდვილეში ჩვენ ვიცით, მაგრამ ამავე დროს არ ვიცით. ჩვენ ვეთანხმებით სიკვდილის ფაქტს რაციონალურ, ლოღიკურ დონეზე, მაგრამ ქვეცნობიერად ჩვენ ყოველთვის ვცდილობთ გავექცეთ მას. ეს პროცესი ხდება არაცნობიერ დონეზე, ჩვენდა შეუმჩნევლად, მაგრამ ჩვენ შეგვიძლია დავრწმუნდეთ მის არსებობაში, იმ ხანმოკლე მომენტებში, როდესაც უარყოფის მექანიზმი ირღვევა და სიკვდილის შიში მთელი სიმძლავრით გვატყდება თავს. ზოგჯერ ეს ძალზე იშვიათად ხდება, შესაძლოა ერთხელ ან ორჯერ მთელი ცხოვრების განმავლობაში. ზოგჯერ სიკვდილს დღისით ვეჯახებით საკუთარი ავადმყოფობის ან ახლობლის გარდაცვალების სახით, მაგრამ უხშირეს შემთხვევებში სიკვდილის შიში თავს ღამის კოშმარებში იჩენს ხოლმე. კოშმარი ეს არასრულყოფილი სიზმარია. სიზმარი, რომელმაც ვერ შეასრულა თავის მთავარი ფუნქცია – არ დაიცვა ადამიანი შფოთვისა და შიშისგან. თუმცა კოშმარებს სხვადსხვა გარეგნული სახე აქვთ მათი არსი ერთია: დაუძლეველი სიკვდილის ქვეცნობიერი შიში ცდილობს გზა გაიკვლიოს ცნობიერში. მოთხრობა “სიზმართმხილავის ძიებაში” ნაჩვენებია თუ როგორ ცდილობს ადამიანის ფსიქიკა გაექცეს სიკვდილის შიშს: უსასრულოდ შავბნელ სიმბოლოთა შორის, რომლებითაც სავსეა მარვინის სიზმრები, არის ერთი ნათელი საგანი – რკინის ხელჯოხი გავარვარებული ბოლოთი, რომლის მეშვეობითაც ის სექსუალურ ორთაბრძოლაში შედის სიკვდილთან.   სხვა ნოველების გმირებიც ასევე განიხილავენ სქესობრივ აქტს, როგორც ერთგვარ თილისმას, რომელსაც ძალუძს დაიცვას ისინი სიკვდილისაგან. ასეთ ხასიათს ატარებს ახალგაზრდა კაცის სქესობრივი აკვიატება, რომელიც დაავადებულია კიბოთი (ნოველა “ძალადობა ნებადართული რომ იყოს…”) და შედარებით ხანდაზმული მამაკაცისაც, რომელიც ვერ ბედავს გახსნას და წაიკითხოს მისი ადრინდელი საყვარლის ძველი წერილები.(ნოველა “ნუ მიიპარები”).    ონკოლოგიურ ავადმყოფებთან მრავალწლიანი მუშაობის შედეგად მე შევნიშნე ორი აზრი, თუ ცრურწმენა, რომლის მეშვეობითაც ადამიანები გაურბიან სიკვდილის შიშს. ერთი – ესაა რწმენა საკუთარ განსაკუთრებულობაში, ხოლო მეორე – საბოლოო მხსნელის რწმენა. ეს წარმოდგენები შეიძლება ჩაითვალოს ცრურწმენად იმდენად, რამდენადაც ისინი წარმოადგენენ “მყარ ცრუ შეხედულებებს”. მე აქ არ ვხმარობ სიტყვა “ცრურწმენას” შეურაცხმყფელი გაგებით. ესენი წარმოადგენენ უნივერსალურ რწმენას, რომელიც ამა თუ იმ დოზით ყველა ჩვენთაგანს ახასიათებს.    განსაკუთრენულობა – ესაა ადამიანის რწმენა საკუთარ უკვდავებაში. იმაში, რომ იგი განსხვავდება სხვა ადამიანებისგან და ბუნების ბიოლოგიური კანონები მასზე არ ვრცელდება. ჩვენ ყველანი ვყოფილვართ კრიზისულ მდგომარეობაში, რომელსაც არანაირად არ მოველოდით – იქნება ეს მძიმე ავადმყოფობა, სამსახურიდან დათხოვნა, თუ საყვარელ ადამიანთან განშორეება. ასეთივე ამბავი დაემართა ელვას მოთხრობიდან “ვერასდროს წარმოვიდგენდი, რომ ესეთი რამ შემემთხვეოდა.!…”: ისეთმა ერთი შეხედვით ჩვეულმა ფაქტმა, როგორიცაა საფულის მოპარვა, შეიძლება სამუდამოდ დაუმსხვრიოს ადამიანს საკუთარი ხელუხლებლობის ილუზია.    თუ კი საკუთარი განსაკუთრებულობა გვაძლევს საშუალებას ვიგრძნოთ თავი უფრო თავდაჯერებულად, მაშინ საბოლოო მხსნელის რწმენა გვაძლევს საშუალებას გვჯეროდეს, თითქოს რაღაც გარეშე ძალა მუდმივად ზრუნავს ჩვენზე. შესაძლოა ჩვენ სასიკვდილოდ დავავადდეთ, აღმოვჩნდეთ სიკვდილ-სიცოცხლის ზღვარზე, მაგრამ ჩვენ ყოველთვის გვწამს, რომ რაღაც უხილავი მფარველი ძალა დაგვაბრუნებს უკან.   ეს ორი თვალთახედვა წარმოშობს დიალექტიკურ ერთობლიობას. ადამიანი ან დარწმუნებულია საკუთარ ხელუხლებლობაში ან ეძებს მხარდაჭერას უმაღლეს ძალასთან. ანუ ადამიანი ან რიყავს საკუთარ თავს ან პირიქით მიისწრაფვის ვინმესთან გაერთიანებისაკენ. ადამიანი თითქოს შობს საკუთარ თავს ანუ საკუთარი მშობელი ხდება ან პირიქით მუდმივ ბავშვად რჩება.    უმეტესობა ჩვენთაგანი საკმაოდ კომფორტულად გრძნობს თავს და გაურბის ფიქრებს სიკვდილზე. ჩვენ სიცილით ვეთანხმებით ვუდი ალენს, როდესაც ის ამბობს: “მე არ მეშინია სიკვდილის, უბრალოდ არ მინდა ვიყო აქ, როდესაც ის მოვა!” მაგრამ არსებობს სხვა გზაც. არსებობს უძველესი ტრადიცია, რომლის თაახმადაც სიკვდილის ფაქტის გაცნობიერება გვხდის ჩვენ უფრო ბრძენ ადამიანებად და ამდიდრებს ჩვენს ცხოვრებას. ჩემი ერთერთი პაციენტის სიტყვები (ნოველიდან “ძალადობა ნებადართული რომ იყოს…”) უფლებას მაძლევს ვთქვა: სიკვდილის ფაქტი გვანადგურებს, ხოლო სიკვდილის იდეას შეუძლია გადაგვარჩინოს.

თავისუფლება, კიდევ ერთი არსებობის მოცემულობაა, რომელიც აყენებს ამ ნოველათა ზოგიერთ გმირს დილემის წინაშე. როდესაც ბეტი, ძალზე მსუქანი ქალი, ამბობს რომ ჩემთან ვიზიტის წინ მან ქეიფი მოაწყო და ჩემგან წასვლის შემდეგაც აპირებს მსუყედ მიირთვას, ის სინამდვილეში მთელს თავის პასუხისმგებლობას საკუთარ წონასთან დაკავშირებით მაკისრებს მე. მეორე პაციენტის მკურნალობისას (ტელმა მოთხრობიდან “სიყვარულის ჯალათი”), რომელიც მიატოვა მისმა საყვარელმა (და ამავედროს ფსიქოთერაპევტმა), მე ვეცადე დამებურნებინა მისთვის თავისუფლება და რწმენა საკუთარ თავში.    როგორც არსებობის მოცემულობა თავისუფლება თითქოს წამოადგენს სიკვდილის სრულიად საწინააღმდეგო იდეას. თუ კი სიკვდილის გვეშინია, თავისუფლებას ცალსახად დადებით მოვლენად მივიჩნევთ. თავისუფლებისკენ სწრაფვა ხომ დასავლური ცივილიზაციის ერთერთი განუყოფელი ნაწილია! და საერთოდაც განა თავისუფლებისკენ სწრაფვა არ ქმნის ისტორიას? მაგრამ ექზისტენციალური თვალსაზრისით თავისუფლება არანაკლებ მძიმე მოცემულობაა. ჩვენი ცხოვრება სულაც არ წარმოადგენს წინასწარ გათვლილ და აწონ-დაწონილ პროექტს. თავისუფლება ნიშნავს იმას, რომ ადამიანი თავადვე იღებს პასუხისმგებლონას საკუთარ მოქმედებწებზე და საერთოდ ცხოვრებაზე. თუმცა ღა სიტყვა “პასუხისმგებლობა” მრავალი სხვადასხვა მნიშვნელობით იხმარება, მე უპირატესობას სარტრის განმარტებას მივანიჭებდი: “გქონდეს პასუხისმგებლობის გრძნობა ნიშნავს იყო შემოქმედი, საკუთარი ცხოვრების შემოქმედი”. ჩვენ გაგვაჩნია თავისუფალი ნება ვიყოთ ისეთები როგორებიც გვინდა, გარდა იმისა რომ ვიყოთ არათავისუფალნი, ანუ ისევ სარტრის სიტყვებით რომ ვთქვათ – ჩვენ მისჯილი გვაქვს თავისუფლება. ზოგოერთი ფილოსოფოსი კიდევ უფრო შორს მიდის და ამტკიცებს, რომ ადამიანის ფსიქიკა განსაზღვრავს გარეგან რეალობას.  სწორედ თვითშექმნის იდეაშია ჩადებული ის ხიფათი, რომელიც იწვევს შფოთვას: თუ კი ჩვენ ვართ საკუთარი თავის შემქმნელნი, ეს ნიშნავს, რომ ჩვენს მიღმა სიცარიელეა, ჩვენი არსებობა არაფერს ეყრდნობა.    ნებისმიერმა თერაპევტმა იცის, რომ თერაპიის ერთერთი უმნიშვნელოვანესი ნაბიჯი მდგომარეობს პაციენტის მიერ საკუთარ ქმედებებზე და მდგომარეობაზე    პასუხისმგებლობის აღებაში. სანამ ადამიანს მიაჩნია, რომ პრობლემა გამოწვეულია რამე გარე ფაქტორებით, ფსიქოთერაპია უძლურია. “ბოლოს და ბოლოს ჩემი პრობლემის მიზეზი მე არ მეხება, როგორ შემიძლია მე რამე შევიცვალო? ეს გარესამყარო (ოჯახი, სამსახური მეგობრები) უნდა შეიცვალოს და არა მე!” მაგალითად დეივმა (ნოველლა “ნუ მიიპარები”), რომელიც ჩიოდა, რომ ის გამომწყვდეულია საკუთარ ოჯახში და ჯალათის როლს აქ მისი მკაცრი, ავტორიტარული ცოლი ასრულებს, ვერაფრით გადაწყვიტა თავისი პრობლემები, სანამ არ გააცნობიერა რომ თავად შექმნა ამგვარი “ციხე”.   იმის გამო, რომ პაციენტები ხშირად ეწინააღმდეგებიან პასუხისმგებლობის საკუთარ თავზე აღებას, თერაპევტი უნდა ეცადოს გამონახოს გზები და მიდგომები, რომლებიც საშულებას მისცემენ პაციენტს დაინახოს თუ როგორ და რანაირად ის თავად ქმნის თავის პრობლემებს. ერთერთი ყველაზე ეფექტური ტექნიკა, რომელსაც მე ვეყრდნობი მუშაობისას არის პირინციპი “აქ და ამჟამად”. იმის გამო, რომ პაციენტები ცდილობენ ააგონ მათთვის დამახასიათწებელი ურთიერთობის მოდელი თერაპიული ურთიერთობისას, მე ვცდილობ მივაპყრო მათი ყურადღება ჩვენს შორის ურთიერთობაზე და არა მის წარსულ გამოცდილებაზე ან თუნდაც მიმდინარე ცხოვრებაზე. თერაპიული ურთიერთობების (ან ჯგუფშიდა ურთიერთობების) შესწავლის საფუძველზე მე შემიძლია პირდაპირ მივუთითო პაციენტს, თუ რა სტერეოტიპებით ხელმძღვანელობს ის სხვა ადამიანებთან ურთიერთობისას. მაგალითად იგივე დეივი, გაურბოდა პასუხისმგებლობის აღებას ოჯახურ ურთიერთობებში, მაგრამ ის ვერანაირად ვერ უარყოფდა ჯგუფური მონაცემებს: მისი გულჩათხრობილი და ორჭოფული ქცევა იწვევდა გაღიზიანებას ჯგუფის სხვა წევრების მხრიდან. მათ დაახლოებით დეივის მეუღლის მსგავსი რეაქცია უჩნდებოდათ.    ასევე ბეტის მკურნალობა (ნოველა“მსუქანი ბეტი”) არ იძვროდა ადგილიდან, სანამ ის თავის პრობლემებს მიაწერდა კალიფორნიული სუბკულტურის თავისებურებებს. მხოლოდ იმის შემდეგ რაც მე ჩვენი ურთიერთობიდან გამომდინარე მივუთითე, თუ როგორ იწვევს მისივე ზედაპირულობა და შინაგანი სიცივე, ასეთივე რეაქციას გარშემომყოფების მხრიდან, იგი მიხვდა რომ თავადვე აქცევს საკუთარ თავს იზოლაციაში.   თუმცა პასუხისმგებლობის აღება უბიძგებს პაციენტს ცვლილებებისკენ, ამის და მიუხედავად, როგორც არ უნდა ეცადოს თერაპევტი, რომ წაახალისოს პაციენტი, თერაპია არაეფექტო იქნება სანამ პაციენტი არ განახორციელებს რაიმე ცვლილებას.   თავისუფლება არა მხოლოდ მოითხოვს ჩვენგან საკუთარ თავზე პასუხისმგებლობის აღებას, არამედ ასევე გულისხმობს, რომ ცვლილება ვერ განხორციელდება ჩვენი მხრიდან აქტიური ჩარევის გარეშე. იმის და მიუხედავად, რომ ფსიქოთერაპევტები იშვიათად საუბრობენ პაციენტის ნებაზე და ნებელობის პრობლემაზე, ჩვენ ძალების მნიშვნელოვანი დახარჯვა გვიწევს სწორედ პაციენტის ნებელობის გასააქტიურებლად. ჩვენ განუწყვეტლად ვაკეთებთ ახსნა-განმარტებებს, ვატარებთ ინტერპრეტაციებს იმის იმედით, რომ უბრალო მიხვედრა და პრობლემის არსის გაგება თავისთავად მიგვიყვანს ცვლილებებამდე. მხოლოდ წლების შემდეგ, როდესაც ინტერპრეტაცია ეფექტს არ იძლევა ჩვენ შეიძლება მივმართოთ უშუალოდ პაციენტის ნებას: “იცით? საჭიროა ძალისხმევა. უნდა ეცადოთ. გვეყო ფიქრი, ახლა მოქმედების დროა!” და როდესაც პირდაპირი მითითებები და თხოვნები არ ჭრის, თერაპიის პროცესი დაიყვანება (როგორც ეს არაერთ ნოველაშია ნაჩვენები) უბრალოდ ორი ადამიანის ურთიერთობამდე. მაგალითად მე შემიძლია რჩევებს ვიძლეოდე, ვკამათობდე, ვხუმრობდე, ვპირფერობდე, ვეხვეწებოდე პაციენტს ან, ბოლოსდაბოლოს, უბრალოდ ველოდე სანამ პაციენტი თავად შეცვლის საკუთარ ნევროტულ თვალთახედვას.    ჩვენი თავისუფლება გამოიხატება სწორედ როგორც ნება, ანუ მოქმედებების წყარო. მე განვასხვავებ ნებელობითი ქმედების ორ ეტაპს, სურვილს და უშუალოდ მოქმედებას.     ზოგიერთი ადამიანი ეწინააღმდეგება საკუთარ სურვილებს და არ იცის რას გრძნობს ან რა უნდა. საკუთარი აზრების, მისწრაფებების და მიდრეკილებების უქონლობის გამო ისინი პარაზიტირებენ სხვათა გრძნობებზე. ასეთი ადამიანები, როგორც წესი ძალზე მომაბეზრებელნი არიან. ბეტი სწორედ იმის გამო იყო დამღლელი ურთიერთობაში, რომ მას არ ჰქონდა საკუთარი სურვილები, სხვები კი უბრალოდ იღლებოდნენ მისთვის საკუთარი იდეებისა და გრძნობების მიწოდებით.    სხვა პაციენტებს არ ძალუძთ გადაწყვეტილების მიღება. თუმცა ღა მათ ზუსტად იციან თუ რა სურთ და რა უნდა გააკეთონ მიზნის მისაღწევად, მათ არ ყოფნით გამბედაობა და ისინი უბრალოდ ერთ ადგილს ტკეპნიან. საულმა (ნოველიდან “სამი გაუხსნელი წერილი”) მშვენივრად იცოდა, რომ ნებისმიერი საღად მოაზროვნე ადამიანი გახსნიდა წერილებს, მაგრამ ის შიში და შფოთვა, რომელსაც ისინი მასში იწვევდნენ, ანეიტრალებდა მის ნებელობას. ტელმამ (“სიყვარულის ჯალათი”) იცოდა, რომ აკვიატებული სიყვარულის გრძნობა წყვეტდა მას რეალობიდან. მან იცოდა, რომ ცოცხლობს ცხოვრებით, რომელიც რვა წლის წინ შეწყდა და იმისათვის რომ დაუბრუნდეს რეალობას მან უნდა დაძლიოს თავისი თავზეხელაღებული ვნება. მაგრამ მას არ შეეძლო ან არ სურდა ამის გაკეთება.ამიტომაც ის მეწინააღმდეგებოდა , როდესაც მე ვცდიობდი გამეძლიერებინა მისი ნებელობა.    გადაწყვეტილების მიღება რთულია მრავალი სხვადასხვა მიზეზის გამო და ბევრი მათგანი ჩვენი არსებობის წიაღში დევს. ჯონ გარდნერი თავის ერთერთ რომანში “გრენდელი” აღწერს ერთ ბრძენს რომელიც მთელს თავის ფიქრებს ცხოვრების შესახებ ორ მოკლე ფრაზაში ათავსებს: “ყოველივე წარმავალია” და “შუალედური გამოსავალი არ არსებობს”. სწორედ მეორე ფრაზაში დევს გადაწყვეტილების მიღების სიძნელის არსი. გადაწყვეტილება უცილობლად შეიცავს საკუთარ თავში უარყოფასაც: ყოველ “კი”-ს აქვს თავისი “არა”. მაგალითად ტელმას უჭირდა გადაწყვეტილების მიღება დაბრუნებოდა რეალობას, რათგან ეს მოუსპობდა მას ყველანაირ შანსს დაებრუნებინა რვაწლისწინანდელი სიყვარული.